Οι συγγραφείς του βιβλίου «Η Θεσσαλονίκη των νερών», γνωστοί στον οικολογικό χώρο, επιχειρούν στο βιβλίο αυτό με συστηματικό και τεκμηριωμένο τρόπο, τη σύνδεση της ιστορίας της Θεσσαλονίκης με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του τόπου και του τοπίου της περιοχής, εστιάζοντας κυρίως στο υδάτινο παρελθόν της από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα.

Η μάθηση των εκπαιδευτικών μέσα από τα σχολικά δίκτυα θεωρείται ένας τρόπος προώθησης της επαγγελματικής τους ανάπτυξης. Η «οριζόντια» μάθηση στα δίκτυα μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθώς οι εκπαιδευτικοί μοιράζονται μεν σχέδια σχολικών εργασιών με παρόμοια θέματα, αλλά διαθέτουν τελείως διαφορετικές εμπειρίες υλοποίησης αυτών των εργασιών. Ένα περιβαλλοντικό δίκτυο σχολείων μπορεί να ενισχύσει την επαγγελματική μάθηση των εκπαιδευτικών γιατί υποστηρίζει τις βιωματικές και μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις διδασκαλίας για μια διεπιστημονική και διερευνητική Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Για να επιτύχει το στόχο λειτουργίας του χρειάζεται να υιοθετεί σύγχρονες θεωρίες μάθησης, όπως ο κοινωνικός κονστρουκτιβισμός και η εγκαθιδρυμένη μάθηση, που μπορούν να υποστηρίξουν αυτές τις νέες δυνατότητες της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και να αξιοποιεί τα εργαλεία που παρέχει η τεχνολογία. Δεν αρκεί μόνο η έμφαση στα θεματικά πεδία μάθησης, πρέπει να ενισχυθεί η κοινότητα των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν και οι πόροι που διαθέτουν για να μάθουν μέσω της αλληλοεπίδρασης.

Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να αναδείξει τις δυνατότητες που παρουσιάζει η αξιοποίηση της έρευνας δράσης στο πλαίσιο μιας περιβαλλοντικής εκπαίδευσης εστιασμένης στη συμμετοχή και τη χειραφέτηση και βασισμένης στον τόπο, που ενθαρρύνει τα παιδιά να διερευνήσουν και να συμμετέχουν στη βελτίωση ζητημάτων του άμεσου περιβάλλοντός τους. Πάνω σε αυτή τη βάση υλοποιήθηκε πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τη χρήση της έρευνας δράσης σε παιδικό σταθμό του Βόλου, με τη συμμετοχή των μικρών παιδιών και των εκπαιδευτικών του σχολείου, με επίκεντρο τη βελτίωση της σχολικής αυλής.

Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ) είναι ένα σύστημα διαχείρισης χωρικών δεδομένων, που επιτρέπει στους χρήστες τους να αποτυπώσουν τον πραγματικό κόσμο και να αναλύσουν χωρικά και περιγραφικά δεδομένα. Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο να μελετήσει τις γνώσεις, τις απόψεις και τις στάσεις των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδας ως προς την εισαγωγή των ΓΣΠ στην εκπαιδευτική διαδικασία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ). Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 333 εκπαιδευτικούς σε όλη την επικράτεια το έτος 2016 και φάνηκε ότι οι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν πρόγραμμα ΠΕ κυρίως σε εθελοντική βάση ενώ αναγνωρίζουν τα οφέλη της χρήσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής αλλά και να δημιουργήσουν νέα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης. Ενώ οι περισσότεροι διατείνονται ευνοϊκά στην ανάπτυξή τους σε εθνικό επίπεδο, όταν είναι να αποφασίσουν σε τοπικό επίπεδο οι αντιδράσεις πληθαίνουν. Η διεθνής βιβλιογραφία έχει εστιάσει ότι οι αντιδράσεις αυτές οφείλονται σε παραβιάσεις της διαδικαστικής και διανεμητικής δικαιοσύνης. Στην παρούσα έρευνα υιοθετήθηκε η ποιοτική έρευνα λόγω της πολυπλοκότητας του φαινομένου. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν 30 συνεντεύξεις όπου έλαβαν μέρος άτομα από τον ακαδημαϊκό, εκπαιδευτικό και τον κόσμο των επιχειρήσεων. Εξήχθησαν συμπεράσματα που συμφωνούν με άλλες διεθνείς έρευνες εντούτοις, η ισότιμη μεταχείριση τοπικών κοινωνιών και εταιρειών, όσον αφορά το σχεδιασμό και το διαμοιρασμό των οφελών από τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Επιπροσθέτως, ο ρόλος της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη θεωρείται σημαντικός στην καλλιέργεια δεξιοτήτων ενεργού πολιτότητας.

This article begins by looking at key features of what has come to be called global environmental education before going on to explore two new and hugely important areas of development falling within the field: climate change education and disaster risk reduction education. The interface between the two areas and how they relate to the general fields of environmental and sustainability education is then examined. Examples of noteworthy practice are given throughout.

Το άρθρο αυτό ξεκινά με μια ματιά σε αυτό που κατέληξε να καλείται παγκόσμια περιβαλλοντική εκπαίδευση, πριν συνεχίσει τη διερεύνηση δύο νέων και εξαιρετικά σημαντικών περιοχών ανάπτυξης που εμπίπτουν στον τομέα αυτό: την εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή και την εκπαίδευση για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών. Στη συνέχεια εξετάζονται η διασύνδεση μεταξύ των δύο αυτών περιοχών και ο τρόπος με τον οποίο σχετίζονται με τους γενικούς τομείς της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης για την αειφορία. Επίσης, σε ολόκληρο το κείμενο παρουσιάζονται παραδείγματα αξιόλογης πρακτικής.

Η υιοθέτηση ορθής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς αποτελεί τον κύριο σκοπό των περιβαλλοντικών προγραμμάτων. Η επίτευξή της δεν διέπεται από ευκολία και απαιτεί διάρκεια και συνέχεια. Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι εάν τελικά επιτυγχάνεται. Γίνεται αναφορά σε περιβαλλοντική ομάδα Γυμνασίου η οποία υφίσταται επί σειρά ετών, διατηρώντας ένα βασικό κορμό μαθητών ο οποίος ανανεώνεται με νέα μέλη κάθε νέο σχολικό έτος. Τα μέλη αυτά συνεχίζουν να συμμετέχουν εθελοντικά σε δράσεις της ομάδας, παρόλο που φοιτούν πλέον στο Λύκειο. Με τον τρόπο αυτό η περιβαλλοντική ομάδα αποτελεί έναν «ζωντανό» οργανισμό με κοινό παρανομαστή έναν καθηγητή. Αλλάζοντας θεματολογία και στηριζόμενοι στις δράσεις, έγινε πραγματικότητα η δημιουργία μιας «περιβαλλοντικής» οικογένειας που δεν σταματάει να υφίσταται μετά τη λήξη κάθε σχολικού έτους. Απόδειξη αποτελεί η κοινή εκδήλωση στα εγκαίνια του 3ου Φεστιβάλ Ανακύκλωσης Θεσσαλονίκης που έλαβε χώρα στη ΔΕΘ (Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης) στις 11 Μάιου 2017, στην οποία συμμετείχαν ενεργά μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας- «οικογένειας» που φοιτούν στο Γυμνάσιο, σε Λύκεια και Πανεπιστήμια. Συνεπώς, η υιοθέτηση ορθής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς μέσα από τα περιβαλλοντικά προγράμματα αποτελεί μία πραγματικότητα που αποδεικνύεται.

Τα περιβαλλοντικά-πολιτιστικά προγράμματα «Η Νέα Ιωνία χτες, σήμερα, αύριο, μέσα από τα μάτια των παιδιών» (2013-14) και «Τα αγάλματα μιλούν» (2015-16) έγιναν στο Ολοήμερο του 4ου Δ.Σ. Ν. Ιωνίας. Ο σκοπός είναι να συνδεθούν οι μαθητές με τον τόπο που κατοικούν, με συνέπεια την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα περιβαλλοντικά- κοινωνικά και την ενεργοποίηση τους για θέματα της κοινότητας. Στο 1ο πρόγραμμα, με αφετηρία τα εναπομείναντα βιομηχανικά κτήρια και μνημεία της πόλης, εξετάστηκε η ιστορία της, το προσφυγικό παρελθόν, σε σύνδεση με το σύγχρονο προσφυγικό δράμα, και έγιναν προτάσεις για το μέλλον. Στο 2ο πρόγραμμα ήρθαν σε επαφή με την ιστορία της πόλης, μέσω των έργων τέχνης στους δημόσιους χώρους. Ανατέθηκε στους μαθητές να επισκεφτούν με τους γονείς τους ένα κτήριο ή έργο τέχνης. Υπήρξε συνεργασία με φορείς και ειδικούς. Έγινε σύνδεση με τα εικαστικά και τη μουσική. Το αποτέλεσμα παρουσιάστηκε σε εκδήλωση, με έκθεση καλλιτεχνικών και φωτογραφίας.