Η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της σύζευξης των καινοτόμων Προγραμμάτων ΠΕ που εκπονούνται στις σχολικές μονάδες με τις ανάγκες και προτεραιότητες των δήμων προχώρησε στις αρχές του σχολικού έτους 2016-2017 στην ίδρυση του Τοπικού Θεματικού Δικτύου Π.Ε σε συνεργασία με το αντίστοιχο Γραφείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, τον Δήμο Παύλου Μελά, το Κ.Π.Ε. Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου και Φορείς του Δήμου Παύλου Μελά, Το σκεπτικό ανάπτυξης του Δικτύου ήταν η υπάρχουσα κατάσταση και τα προβλήματα που συνθέτουν το πάζλ του δήμου με κρίσιμα ζητήματα την διαχείριση των απορριμμάτων, τους υποβαθμισμένους ελεύθερους χώρους και τις σχολικές αυλές και κυρίως το ενδιαφέρον του δήμου για μείωση του όγκου των απορριμμάτων, προώθηση της ανακύκλωσης στα σχολεία & τις οικογένειες των δημοτών μέσω των μαθητών-αυριανών πολιτών, προστασία του αστικού πράσινου και αειφορική διαχείριση (διαμόρφωση, προστασία) των ελεύθερων χώρων για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Πρόκειται για ένα ετήσιο Εθελοντικό Περιβαλλοντικό. Πρόγραμμα που υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2017-2018. Αποτελείται από μια σειρά δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν από τους μαθητές των Α1, Γ2, Στ2 (Αγγλικά), Παράλληλης Στήριξης και Τ.Ε. του 5ου ΔΣ Πόλεως Ρόδου, οι οποίοι συμμετείχαν για δεύτερη χρονιά στο Καινοτόμο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Νοιάζομαι και Δρω, το οποίο υλοποιείται από το Μη κερδοσκοπικό Σωματείο Δεσμός και το Ίδρυμα Λαμπράκη (www.noiazomaikaidrw.gr), με τίτλο «Περι"ΒΑΛΛΩ"ν κι ΕΓΩ - Νοιάζομαι, Δρω και Κινητοποιώ για το περιβάλλον». Βασικός σκοπός του προγράμματος ήταν η καλλιέργεια της Πολιτότητας στους μαθητές και η ενασχόλησή τους με θέματα που αφορούν την διαμόρφωση στάσεων και υιοθέτησης "σωστού" τρόπου ζωής σε σχέση με το περιβάλλον, καθώς και την ευαισθητοποίηση και την ανάληψη δράσεων για την προστασία του.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του βαθμού ικανοποίησης των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από τη συμμετοχή τους στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ποροΐων. Σε αυτή τη βάση πραγματοποιήθηκε έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου, το οποίο περιλάμβανε κυρίως ερωτήσεις κλειστού τύπου και απευθύνθηκε σε όσους εκπαιδευτικούς επισκέφθηκαν με τους μαθητές τους το ΚΠΕ Ποροΐων για την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατά το σχολικό έτος 2015-16 (15 Οκτωβρίου 2015 μέχρι 10 Ιουνίου 2016).

Με αφορμή το τραγικό γεγονός της πλημμύρας της 15-11-2017 που κατέστρεψε τις υποδομές της Μάνδρας και άφησε πίσω του ανθρώπινα θύματα, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ένα πολύμηνο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης από τρεις εκπαιδευτικούς του 4ου Δ.Σ. Ελευσίνας σε συνεργασία με την αρμόδια Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Οι μαθητές της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης, που πήραν μέρος στο πρόγραμμα, είχαν βιώσει έντονα τις επιπτώσεις του πλημμυρικού φαινομένου, καθώς οι χείμαρροι της Μάνδρας εκβάλλουν στον Κόλπο της Ελευσίνας, διερχόμενοι μέσα από τσιμεντένιο αγωγό κατασκευασμένο πολύ κοντά στο σχολείο των μαθητών.Το πολύμηνο πρόγραμμα σχεδιάστηκε με τη μέθοδο της Συστημικής του Παρατηρητή. Στο παρόν άρθρο αναλύονται τα αποτελέσματα δύο παιδαγωγικών δραστηριοτήτων που επιλέχθηκαν από ολόκληρο το πρόγραμμα με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων και τη διατύπωση προτάσεων όσον αφορά α) την επιλογή μεθόδων και διδακτικών τεχνικών σε περιβαλλοντικά προγράμματα που αφορούν δύσκολα ζητήματα του τοπικού περιβάλλοντος, β) το ρόλο της τέχνης στην συναισθηματική αποφόρτιση μετά από ένα συνταρακτικό γεγονός, γ) την αξία της βιωματικής μάθησης για την κατανόηση μιας φυσικής καταστροφής και δ) κατ’ επέκταση την ενδυνάμωση της συναισθηματικής εμπλοκής των μαθητών στα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα ώστε να οδηγηθούν σε ανάληψη δράσης για την επίλυσή τους.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ταξιδεύοντας με ένα γιλέκο στη θάλασσα της παγκοσμιοποίησης» στοχεύει να φέρει σε επαφή τους συμμετέχοντες με τις οπτικές των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται στα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής των καταναλωτικών μας αγαθών. Με τον τρόπο αυτό, οδηγούνται στον αναστοχασμό πάνω στις δικές τους καταναλωτικές επιλογές και τον βαθμό στον οποίο αυτές εμποδίζουν την ίση πρόσβαση όλων στα δικαιώματα. Ως πρόγραμμα εκπαίδευσης για την αειφορία, αναπτύσσει ορισμένες από τις βασικές ικανότητες του παγκόσμιου πολίτη (κριτική και συστημική σκέψη, προβολή στο μέλλον, αυτογνωσία) και εστιάζει σε αξίες όπως αλληλεγγύη, κοινή ευθύνη, περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη. Καθιστά αντιληπτή την ευρύτητα των θεμάτων που καλύπτονται από την ιδέα της αειφορίας και διευκολύνει την ενσωμάτωση στην καθημερινή διδακτική πράξη ορισμένων από τους 17 στόχους της Βιώσιμης Aνάπτυξης του ΟΗΕ, όπως υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση, ισότιμη πρόσβαση στα δικαιώματα, κλπ. Μέσα από το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία του (ιστοριογραμμή, παιχνίδι προσομοίωσης, εργασία στις ομάδες) το πρόγραμμα μπορεί να αξιοποιηθεί σε πολλά μαθήματα της Β/θμιας και της Α/θμιας Εκπ/σης (Στ΄ τάξη). Φαίνεται, ωστόσο, ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση μεταξύ των δύο βαθμίδων εκπαίδευσης αλλά και των ειδικοτήτων ως προς τις ιδέες και αξίες της αειφορίας που επιλέγουν οι εκπαιδευτικοί ως συναφείς και αξιοποιήσιμες για τη διδακτική τους πράξη.

Όταν μιλάμε για χώρο δεν εννοούμε κάποιο ουδέτερο κέλυφος που παρέχει στέγη σε ανάλατες ανθρώπινες ζωές. Ο χώρος έχει ρόλο ενεργό. Επηρεάζει την πλοκή της ανθρώπινης κωμωδίας, αλλά και επηρεάζεται από αυτήν. Η Αθήνα αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Χωριό ήταν ακόμα όταν την είπανε πρωτεύουσα της Νέας Ελλάδας και τα κτήρια που στέγαζαν ζωή ήταν λιγότερα από τα ερείπια. Μα υπήρχε η Ακρόπολη, η οποία δέσποζε στον βράχο και ραδιοβολούσε αρχαίο μύθο, ικανό να κληροδοτήσει στο νέο Κράτος ένα λαμπρό παρελθόν. Η Αθήνα ονομάστηκε πρωτεύουσα και ο νέος βασιλέας διέταξε να συγκροτηθεί πολεοδομικό σχέδιο και να ξεκινήσει το κτίσιμο. Αλλά οι ρυθμίσεις δόμησης μερίμνησαν ώστε να μην υπάρξει κτήριο που να ανταγωνίζεται σε ύψος την Ακρόπολη.

Το παιδαγωγικό υλικό Περιβαλλοντική – Κλιματική Μετανάστευση δημιουργήθηκε από Υπεύθυνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στελέχη Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και εκπαιδευτές Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του Νομού Αττικής, οι οποίοι συμμετείχαν στο Επιμορφωτικό Πρόγραμμα Μικτής Μάθησης του Ευρωπαϊκού έργου «S.A.M.E. WORLD – Αειφορία | Ευαισθητοποίηση |Κινητοποίηση | Περιβάλλον» στην Παγκόσμια Εκπαίδευση, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Προγράμματος EuropeAid.

Το Κ.Π.Ε. Περτουλίου-Τρικκαίων τη σχολική χρονιά 2014-2015 προχώρησε στην παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού με τίτλο: «Πρακτικός οδηγός δημιουργίας σχολικού λαχανόκηπου: μια παιδαγωγική και βιωματική προσέγγιση» τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή.

“Ζιζάνια” τα αυτοφυή φυτά στις πόλεις, που φυτρώνουν στα κράσπεδα των δρόμων, στις σχολικές αυλές, σε εγκαταλελειμμένα μέρη, που επιμένουν να ζουν μαζί μας – συνανθρωπιστικά - μέσα στις δύσκολες συνθήκες των πόλεων. “Ανεπιθύμητα” γιατί δεν έχουν οικονομική αξία και για τους περισσότερους, ούτε και αισθητική, όταν φυτρώνουν μέσα σε “διαχειριζόμενα” φυσικά περιβάλλοντα στις πόλεις, όπως σε πάρκα, κήπους και γλάστρες.