Εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη

Ο ερευνητικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει την επιθυμία και το κίνητρο των εκπαιδευτικών της Β/θμιας Εκπ/σης του Ν. Ηρακλείου για επιμόρφωση σε θέματα σχετικά με την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ). Στην έρευνα εφαρμόστηκε ποσοτική μεθοδολογία, συμμετείχαν 149 εκπαιδευτικοί οι οποίοι επιλέχθηκαν με τυχαία κατά συστάδες δειγματοληψία και η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ερωτηματολογίου. Τα ευρήματα έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών δεν έχει επιμορφωθεί σχετικά με την ΕΑΑ.

Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) αποτελεί μια εκπαιδευτική καινοτομία που σκοπό έχει την εισαγωγή μιας διαφορετικής οπτικής στο σημερινό σχολείο σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας, οικονομίας και πολιτισμού, μέσα από την οποία θα διαμορφωθούν υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καθοριστικός στην εισαγωγή αυτής της οπτικής. Στόχοι της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση γνώσεων, στάσεων και απόψεων των εκπαιδευτικών της Β/θμιας Εκπ/σης του Ν. Ηρακλείου, σχετικά με την ΕΑΑ. Στην εμπειρική έρευνα, συμμετείχαν 149 εκπαιδευτικοί οι οποίοι επιλέχθηκαν με τυχαία κατά συστάδες δειγματοληψία και η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ερωτηματολογίου. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες προσεγγίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό την έννοια της Αειφόρου Ανάπτυξης, πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό στο όραμα του κοινωνικού μετασχηματισμού (Δημοκρατία, Δικαιοσύνη, Κοινωνική Ευθύνη, Ανεκτικότητα, Διαγενεαλογική Αλληλεγγύη) που κομίζει η ΕΑΑ, καθώς και στην εφαρμογή της στην εκπαιδευτική πράξη με διάχυση σε όλα τα αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος. Η χρησιμότητα της παρούσας έρευνας έγκειται στη δυνατότητα μελλοντικής αξιοποίησης των ευρημάτων της στον σχεδιασμό επιμορφωτικών προγραμμάτων για την EAA.

Τα πολύπλοκα παγκόσμια ζητήματα, όπως η αειφόρος ανάπτυξη, οι συγκρούσεις και το διεθνές εμπόριο, ανέδειξαν την ανάγκη να αποκτήσουν οι μαθητές τις απαραίτητες ικανότητες ώστε να γίνουν ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Για το λόγο αυτό, επιχειρείται το τελευταίο διάστημα η σύνδεση της Αειφόρου Ανάπτυξης με την Εκπαίδευση για την Παγκόσμια Ιδιότητα του Πολίτη. Μάλιστα η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη και την Παγκόσμια Ιδιότητα του Πολίτη, αποτελεί σήμερα έναν από τους στρατηγικούς τομείς του προγράμματος Εκπαίδευσης της UNESCO, καθώς εντάσσεται στην Ατζέντα και το πλαίσιο δράσης «Εκπαίδευση 2030».

Οι έννοιες της αειφορίας και της αειφόρου ανάπτυξης δημιουργούν συχνά παρανοήσεις, λόγω και του σχετικά ασαφούς περιεχομένου τους. Η κριτική που έχει ασκηθεί από αρκετούς ερευνητές, τόσο στις προηγούμενες έννοιες, όσο και σε αυτή της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη αποτελεί αντικείμενο του κειμένου αυτού. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή εξετάζει την εξέλιξή τους, μετά και την ολοκλήρωση της δεκαετίας της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι φανερή η απουσία διαδικασιών συμμετοχικού διαλόγου από την κοινωνία των πολιτών ή την εκπαιδευτική κοινότητα, κατά τη φάση της εισαγωγής και προώθησής τους από διεθνείς οργανισμούς. Προτείνεται μια περισσότερο κριτική θεώρηση των εννοιών αυτών, έναντι της χωρίς όρους αποδοχής και χρήσης τους από την εκπαιδευτική κοινότητα στο πλαίσιο και της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης.

Το παρόν άρθρο φιλοδοξεί να ενημερώσει την εκπαιδευτική κοινότητα και ιδιαίτερα όσους ασχολούνται με θέματα Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη, για το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί διεθνώς και από το οποίο επιστημονικές ενώσεις, οργανισμοί, η κοινωνία των πολιτών μπορούν να αντλήσουν στοιχεία για τη διαμόρφωση των προτάσεων και των δραστηριοτήτων τους.