ανακύκλωση

Σε μια προσπάθεια να διερευνήσουμε τι τρώμε και κατά πόσο οι διατροφικές μας συνήθειες επηρεάζουν τον πλανήτη Γη, προέκυψε ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που βασίστηκε στην παρατήρηση, στην καταγραφή και στο βίωμα.

Κατά το σχολικό έτος 2018 – 2019 στο Γυμνάσιο Μακροχωρίου Ημαθίας υλοποιήθηκε πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τίτλο «Τα σκουπίδια κύκλους κάνουν στην αυλή μας». Στην περιβαλλοντική ομάδα συμμετείχαν 21 μαθητές και μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου με σκοπό την ανάπτυξη δράσης μετά από την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίησή τους στο θέμα της ανακύκλωσης. Από τις πρώτες κιόλας συναντήσεις διαπιστώθηκε ο ενθουσιασμός και η διάθεσή τους να συμβάλουν δημιουργικά στην πραγμάτωση των στόχων της ομάδας. Μετά από πολλές και ποικίλες προτάσεις η ομάδα ονομάστηκε «Τα πράσινα βελάκια», ενώ δόθηκαν πρωτότυπα ονόματα και στις υποομάδες που προέκυψαν.

Ο συλλογικός τόμος είναι προϊόν εμπλοκής τριαντατριών σχολείων από όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, στο κάλεσμα επαναχρησιμοποίησης – ανακύκλωσης υλικών στα σχολεία που συμμετείχαν στο διαγωνισμό «Βραβείο Αειφόρου σχολείου» και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό, εφόσον συγκεντρώνει εξαιρετικές ιδέες αξιοποίησης «άχρηστων υλικών» που μπορούν να γίνουν «εργαλεία» στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο τη διερεύνηση των καθοριστικών παραγόντων που επηρεάζουν την πρόθεση των φοιτητών για ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας και του έντυπου χαρτιού που προέρχονται από τα νοικοκυριά και καταλήγουν στο «μπλε» κάδο ανακύκλωσης. Σύμφωνα με τη θεωρία της προσχεδιασμένης συμπεριφοράς (Theory of Planned Behaviour-TPB) οι ανθρώπινες πράξεις προβλέπονται σε μεγάλο βαθμό από τις αντίστοιχες προθέσεις. Η πρόθεση με τη σειρά της, όταν πρόκειται για συνειδητές πράξεις, μπορεί να προβλεφθεί από τρεις παράγοντες-μεταβλητές: α) τη στάση ως προς τη συγκεκριμένη συμπεριφορά (ATTitude–ATT), β) τα υποκειμενικά πρότυπα (Subjective Norm-SN) και γ) τον αντιλαμβανόμενο έλεγχο της συμπεριφοράς (Perceived Behavioural Control-PBC). Ωστόσο, αρκετοί ερευνητές επισημαίνουν ότι το εν λόγω μοντέλο χρήζει βελτιώσεων και προτείνουν την προσαρμογή επιπρόσθετων ερμηνευτικών μεταβλητών, όταν αποδεδειγμένα συνεισφέρουν στην αυξημένη ερμηνεία της πρόθεσης. Υπό αυτό το πρίσμα, αρχικά στο μοντέλο της TPB προστίθενται 3 επιπλέον μεταβλητές: η προηγούμενη συμπεριφορά ανακύκλωσης (Past Recycling Behavior-PRB), τα ηθικά πρότυπα (Moral Norms-MN) και οι συνέπειες και τα αποτελέσματα της ανακύκλωσης (Consequences/Outcomes-CON/OUT). Στη συνέχεια διερευνάται η συμβολή τους στην ερμηνεία της πρόθεσης, δείγματος 126 φοιτητών διαφόρων επιστημονικών πεδίων, για ανακύκλωση. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι το μοντέλο της TPB αποτελεί ένα ικανό ερμηνευτικό εργαλείο της πρόθεσης για ανακύκλωση, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στο σχεδιασμό δράσεων εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης καθώς και ευρύτερα στην άσκηση πολιτικής στον τομέα της ανακύκλωσης.