Τεύχος: 1 (46)

Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και διδακτικές στρατηγικές

Συγγραφέας: 
Καλοπούλου Γεωργία
Ενότητα: 
Θεσμικό και Μεθοδολογικό πλαίσιο της Π.Ε

Τα μεθοδολογικά μοντέλα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που μπορούν να ενταχθούν στο αναλυτικό πρόγραμμα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι δύο:

  • Το πολυεπιστημονικό μοντέλο που θεωρείται κατάλληλο για όλες τις ηλικίες
  • Το διεπιστημονικό μοντέλο που απαιτεί επιμορφωμένο προσωπικό απευθύνεται σε τμήμα μαθητών μιας συγκεκριμένης τάξης και μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος της ευέλικτης ζώνης.

 Στο πρώτο μοντέλο, στα γνωστικά αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος ενσωματώνονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Στο δεύτερο επιλέγεται ένα θέμα, ζήτημα ή πρόβλημα σε σχέση με τα ενδιαφέροντα των παιδιών και προσεγγίζεται στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ολιστικά, διαθεματικά και διεπιστημονικά μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολείου.

Και τα δύο μοντέλα λειτουργούν συμπληρωματικά επειδή έχουν διακριτά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που εφαρμόζονται στην περιβαλλοντική εκπαίδευση εξαρτώνται από το θέμα που θα επιλεγεί. Οι πιο χαρακτηριστικές μέθοδοι είναι:

  • Το σχέδιο εργασίας
  • Η επίλυση προβλήματος

Παράλληλα χρησιμοποιούνται και άλλες διδακτικές στρατηγικές όπως:

  1. Η μελέτη πεδίου
  2. Η ανίχνευση και τροποποίηση εναλλακτικών ιδεών των μαθητών
  3. Η έρευνα με υποβολή ερωτήσεων
  4. Η πειραματική μέθοδος
  5. Η ανάλυση και μελέτη μιας χαρακτηριστικής περίπτωσης
  6. Η δραματοποίηση

 ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Το σχέδιο εργασίας διαμορφώνεται από κοινού με τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές. Τα στάδια υλοποίησης είναι:

  • Επιλογή θέματος (Γενικό Θέμα, Τίτλος)
  • Επιμέρους θέματα-υποθέματα
  • Καθορισμός στόχων
  • Συγκρότηση ολιγομελών ομάδων και ανάθεση εργασιών σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.
  • Συζήτηση των αποτελεσμάτων και προγραμματισμός λήψης μέτρων
  • Σύνθεση και παρουσίαση
  • Αξιολόγηση

 Παράδειγμα

  • Γενικό θέμα: Το νερό

Τίτλοι που μπορούν να δοθούν στο πρόγραμμα: Το νερό και η σημασία του για την ζωή, Για να μην πούμε το νερό νεράκι, Το νερό πηγή ζωής, Το νερό που κυλά καθαρό, Νερό το ευλογημένο κλπ.

Επιμέρους θέματα-υποθέματα:

  • Η έννοια του νερού (κύκλος, ιδιότητες, σύσταση κλπ.)
  • Φυσικοί υδάτινοι πόροι και η μορφή τους (πηγές, ποτάμια, λίμνες)
  • Η χρήση του νερού μέσα στο χρόνο (νερό, παράδοση, θρησκεία)
  • Η χρήση του νερού στην καθημερινή μας ζωή
  • Λειψυδρία, τρόποι εξοικονόμησης
  • Μόλυνση υδάτινων πόρων
  • Προστασία υδάτινων πόρων
    • Ø Καθορισμός στόχων:
    • Να γνωρίσουν τα παιδιά τον κύκλο του νερού στη φύση
    • Να μάθουν τη σύσταση, τις ιδιότητες και τη χρήση του
    • Να γνωρίσουν τα νερά του τόπου μας
    • Να κατανοήσουν την αξία του σε κάθε μορφή ζωής στη γη
    • Να γνωρίσουν τη χρήση του στην καθημερινή μας ζωή και μέσα στο χρόνο
    • Να ερευνήσουν τη σύνδεσή του με τη θρησκεία και τα έθιμα
    • Να προβληματιστούν για την υπερκατανάλωση και τη μόλυνση του νερού
    • Να ευαισθητοποιηθούν για τη χρησιμότητα του νερού
    • Να μάθουν να χρησιμοποιούν το νερό με σύνεση
    • Να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία των υδάτινων πόρων
    • Να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση
    • Να γνωρίσουν τρόπους εξοικονόμησης
    • Να αναπτύξουν σχέσεις επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ τους μέσα από την εργασία ως ομάδα
    • Να αναπτύξουν δεξιότητες έρευνας, συλλογής πληροφοριών, επεξεργασία και παρουσίασης στοιχείων
    • Να γνωρίσουν διάφορες οργανώσεις, φορείς και ανθρώπους που εργάζονται με το θέμα αυτό

 ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Στην επίλυση προβλήματος τίθεται ένα πρόβλημα για συζήτηση και διερεύνηση π.χ. σχετικά με τα σκουπίδια στην γειτονιά που ζούμε, σχετικά με το καυσαέριο που αναπνέουμε, σχετικά με το δάσος που κάηκε σε μια περιοχή.

Τα στάδια της διαδικασίας μετά τον εντοπισμό του προβλήματος είναι:

  • Να καθοριστούν οι στόχοι για τη διερεύνηση του προβλήματος π.χ. να προβληματιστούν για την μεγάλη ποσότητα των σκουπιδιών που συγκεντρώνεται στους κάδους, να γνωρίσουν τα διάφορα υλικά των συσκευασιών και τη δυνατότητα της αποσύνθεσης τους, να γνωρίσουν μεθόδους της διαχείρισης απορριμμάτων, να αποκτήσουν γνώσεις για την εκμετάλλευσή τους και να προσεγγίσουν την έννοια της ανακύκλωσης
  • Να συλλέξουν πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα π.χ. από ειδησεογραφία, από εφημερίδες, από βιβλιογραφία, από φορείς, από ειδικούς επιστήμονες.
  • Να διερευνηθούν εναλλακτικές λύσεις, δηλαδή τι θα μπορούσε να γίνει στο σπίτι, στη γειτονιά, στην τάξη, στο πόλη που ζούμε
  • Να βρεθεί η πιο κατάλληλη λύση π.χ. να γίνεται διαχωρισμός απορριμμάτων στο σπίτι, στο σχολείο, ειδικοί κάδοι στην γειτονιά.
  • Να συγκροτηθεί σχέδιο δράσης για την υλοποίηση της λύσης (τι θα κάνω και πως).
  • Να υλοποιηθεί το σχέδιο δράσης.
  • Να αξιολογηθεί.

 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟΥ

Είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία που πραγματοποιείται εκτός της σχολικής τάξης και έχει στόχο την απόκτηση βιωματικών εμπειριών από τους μαθητές.

Τα στάδια υλοποίησης είναι τα εξής:

Προετοιμασία

Ο εκπαιδευτικός της ομάδας θα πρέπει να επισκεφτεί το χώρο της μελέτης και να οργανώσει την συζήτηση στην τάξη με στόχο την διατύπωση των στόχων μελέτης του συγκεκριμένου χώρου μαζί με τα παιδιά, τις δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιηθούν κατά την διάρκεια της μελέτης και να καθορίσουν πηγές πληροφόρησης.

Οι μαθητές προετοιμάζονται για τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιήσουν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης.

Εργασίες στο πεδίο

Οι μαθητές πραγματοποιούν την έρευνα στο πεδίο μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες ανά ομάδα.

Εργασία στην τάξη

Επιστρέφοντας στο σχολείο πραγματοποιούν εκπαιδευτικές δραστηριότητες όπως διεξαγωγή πειραμάτων για την επαλήθευση ή την απόρριψη υποθέσεων, σύνθεση και κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της μελέτης.

Κατά την εργασία στο πεδίο είναι απαραίτητο να γίνεται προσεκτικός σχεδιασμός της διαδρομής ώστε να αποφεύγονται επικίνδυνες καταστάσεις, να χωρίζονται οι μαθητές σε μικρές ομάδες και να συνοδεύονται από ανάλογο αριθμό εκπαιδευτικών και να επιλέγεται η κατάλληλη εποχή για την πραγματοποίηση της μελέτης.

 Παράδειγμα: Καταγραφή της ρύπανσης μιας ακτής από τα απορρίμματα που υπάρχουν.

Προετοιμασία

Ο εκπαιδευτικός επισκέπτεται την ακτή και ορίζει τον χώρο που θα μελετηθεί. Ορίζει την ημέρα της επίσκεψης το μεταφορικό μέσο ελέγχει αν υπάρχει δυνατότητα να ξεκουραστούν τα παιδιά κλπ. Στην συνέχεια συζητάμε με τα παιδιά τους στόχους της μελέτης και οργανώνονται οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να γίνουν και οι κατάλληλες οδηγίες.

Εργασίες στο πεδίο

Οι μαθητές φτάνοντας στην ακτή χωρίζονται σε μικρές ομάδες και πραγματοποιούν τις δραστηριότητες που έχουν ορίσει όπως, παρατήρηση της ακτής, καταγραφή των απορριμμάτων, φωτογράφιση, συνέντευξη με τους κατοίκους της περιοχής, δειγματοληψίες κλπ.

Εργασίες στην τάξη

Οι μαθητές επεξεργάζονται τα δεδομένα που συνέλεξαν στο πεδίο, εκτελούν πειράματα για την επαλήθευση ή την απόρριψη υποθέσεων και εξάγουν και κοινοποιούν τα αποτελέσματα της μελέτης.

 ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ (Εποικοδομητική προσέγγιση)

Με τη μέθοδο αυτή προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά πώς να μαθαίνουν και να αποκτούν καινούργιες γνώσεις. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται σε δύο αρχές: α) Η γνώση δεν μεταδίδεται αλλά οικοδομείται και β) η γνώση δεν αντανακλά  μια αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά έναν κόσμο οργανωμένο με βάση τις εμπειρίες μας. Η πορεία μπορεί να είναι η εξής:

  • Προσανατολισμός (πρόκληση του ενδιαφέροντος των παιδιών).

Δείχνουμε εικόνες ή προβάλλουμε ένα γεγονός και προσπαθούμε να προβληματίσουμε τα παιδιά ώστε να διατυπώσουν την άποψή τους σχετικά με την σημασία, την χρήση κλπ.

  • Ανάδειξη εναλλακτικών ιδεών.

Με βάση κάποιο πείραμα τα παιδιά προσπαθούν να διατυπώσουν τι θα συμβεί και καταγράφονται οι απαντήσεις τους.

  • Αναδόμηση ιδεών.

Καταγράφονται οι απόψεις και συζητούνται μετά το πείραμα.

  • Εφαρμογή των νέων ιδεών σε νέες καταστάσεις.

Ζητάμε να συμπληρώσουν χάρτη εννοιών με συγκεκριμένο θέμα π.χ. το μικροκλίμα του δάσους.

  • Ανασκόπηση

Συζητάμε με τα παιδιά για την σημασία του δάσους στο μικροκλίμα της περιοχής. Θα αναγνωρίσουν έτσι την σπουδαιότητα αυτών που ανακάλυψαν και θα κάνουν σύγκριση με τις αρχικές τους ιδέες.

 ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΕΠΙΒΟΛΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ

Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη δημιουργία κατάλληλων ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων που συντάσσουν οι ίδιοι οι μαθητές. Στο ερωτηματολόγιο επιλέγουμε το θέμα, συζητάμε τον αριθμό των ερωτήσεων, συντάσσουμε το ερωτηματολόγιο, δίνεται για συμπλήρωση, επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα και εξάγουμε τα συμπεράσματα.

Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο βαθμός δυσκολίας ανάλογα σε ποιους απευθύνεται και ο χρόνος που απαιτείται για τη συμπλήρωσή του.

  • Ενδεικτικές ερωτήσεις
  • Γνωρίζετε ποια υλικά ανακυκλώνονται; (Ναι-Όχι)
  • Έχετε δει κάδους ανακύκλωσης στην πόλη σας; (Ναι-Όχι)
  • Γνωρίζετε ότι υπάρχει πρόγραμμα ανακύκλωσης στο Δήμο σας; (Ναι-Όχι)
  • Συμμετέχετε σε πρόγραμμα ανακύκλωσης; (Ναι-Όχι)
  • Θεωρείτε ότι είναι σημαντικό για τη μείωση των απορριμμάτων; (Ναι-Όχι)

 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Το πείραμα γίνεται με στόχο:

  • Την  επιβεβαίωση ενός γνωστού αποτελέσματος
  • Την ανακάλυψη ενός άγνωστου αποτελέσματος
  • Την επαλήθευση ή την απόρριψη μιας απόφασης

Πάντα ξεκινάμε από αυτό που θέλουμε να επιβεβαιώσουμε ή να ανακαλύψουμε. Μέσα από το πείραμα εξοικειώνονται οι μαθητές στο να παρατηρούν, να διατυπώνουν μια υπόθεση, να μετρούν, να ταξινομούν, να εξάγουν συμπεράσματα. Το πείραμα γίνεται μαζί με τον εκπαιδευτικό ή και μόνο από τους μαθητές. Δηλαδή διατυπώνεται η υπόθεση και καταγράφονται τα υλικά που θα χρειαστούν. Π.χ. για να δούμε πως η φυτική κάλυψη προστατεύει το έδαφος από την διάβρωση χρειαζόμαστε ζαρντινιέρες που στην μία έχουμε φυτά που καλύπτουν όλη την επιφάνεια, στη δεύτερη ένα μέρος της επιφάνειας και την Τρίτη δεν έχει καθόλου φυτά. Ακόμη χρειαζόμαστε τρία δισκάκια και ένα ποτιστήρι. Στην εκτέλεση τοποθετούμε τις τρεις ζαρντινιέρες στα τρία δισκάκια σε πάγια κλίση 30ο και ποτίζουμε. Παρατηρούμε το νερό που θα τρέξει στα δισκάκια και συγκρίνουμε.

Το συμπέρασμα είναι αυτό που θα παρατηρήσουν τα παιδιά. Δηλαδή ότι η ζαρντινιέρα που έχει πλήρη κάλυψη φυτών κατακρατεί το περισσότερο νερό.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΜΙΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Στην μέθοδο αυτή τα παιδιά μελετούν ένα συγκεκριμένο γεγονός ή πρόβλημα μετά την κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών με κάποιο άρθρο ή εικόνα. Π.χ. η υπεράντληση του υπόγειου νερού στην περιοχή της Θεσσαλίας.

Ο εκπαιδευτικός επιλέγει τη χαρακτηριστική αυτή περίπτωση που είναι ανάλογη με μια γενικότερη (υπεράντληση υπόγειων υδάτων) από κάποιο άρθρο ή ταινία, εικόνα κλπ. Οι μαθητές σε μικρές ομάδες διερευνούν την περίπτωση αυτή, κάνουν συγκρίσεις με άλλες παρόμοιες και εξάγουν ένα γενικό συμπέρασμα που αφορά την υπεράντληση υπόγειων υδάτων.

 ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

Η δραματοποίηση είναι αυτοσχέδια μορφή θεατρικής παράστασης που αναφέρεται σε μια κατάσταση, μια πράξη, ένα διάλογο, με στόχο την αυθόρμητη έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές επιλέγουν για δραματοποίηση ένα λογοτεχνικό κείμενο που μέσα από αυτό βγάζουν τους διαλόγους που έχουν σχέση με το ζήτημα που εξετάζεται. Μπορεί όμως να είναι και ένα ελεύθερο κείμενο που έγραψαν οι μαθητές μετά από ένα ερέθισμα. Η διαδικασία είναι, επιλογή, συγγραφή από τους μαθητές του πρωτότυπων διαλόγων και απόδοση (θεατρική παράσταση) των διαλόγων.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ  ΣΧΕΔΙΑ  ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Προτάσεις της Υπευθύνου Περιβαλλοντικής Εκπ/σης

Α/θμιας Εκπ/σης Ανατολικής  Θεσ/νικης

Καλοπούλου  Γεωργίας

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ - 1

1.     Γενικό θέμα (Τίτλος): Η καταγάλανη θάλασσά μας
  • Καθαρές θάλασσες και ακτές
  • Θάλασσα, θαλασσίτσα μου
  • Μια θάλασσα στα μάτια μας
  • Ονειρεμένες παραλίες
  • Ανακαλύπτουμε τη θάλασσα και τις ακτές μας
2.     Υποθέματα
  • Γνωριμία της θάλασσας, των ακτών και των ιδιομορφιών τους (βραχώδεις ακτές, αμμουδιές, παραλίες ,χώροι αλιείας κλπ ).Κατανόηση εννοιών σχετικά με αυτές.
  • Φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί που ζουν στην θάλασσα. Χλωρίδα και πανίδα.
  • Θάλασσα και οικονομική ζωή των ανθρώπων.
  • Επαγγέλματα σχετικά με τη θάλασσα.
  • Μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις για τη θάλασσα.
  • Η σημασία της θάλασσας στην τροφική αλυσίδα.
  • Η σημασία της θάλασσας στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και την διαμόρφωση του κλίματος.
  • Λιμάνια – μαρίνες.
  • Η θάλασσα ως τόπος αναψυχής.
  • Ρύπανση των θαλασσών. Νομική προστασία. Τρόποι προστασίας και αντιμετώπιση.
  • Απειλούμενα είδη.
  • ( Επιλέγουμε δύο ή τρία υποθέματα ανάλογα με την τάξη μας, την αναγκαιότητα της περιοχής, το ενδιαφέρον των παιδιών)
3.     Προβλεπόμενη έναρξη και διάρκεια του προγράμματος.

Το πρόγραμμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να διαρκέσει από δύο μήνες έως το τέλος της χρονιάς πχ Σεπτέμβριος - Απρίλιος.

4.     Σκοπός κα στόχοι του προγράμματος

 α. Γνωστικοί

  • Να γνωρίσουν τη θάλασσα και το θαλάσσιο κόσμο , το οικοσύστημα της.
  • Να γνωρίσουν τη σημασία της θάλασσας για τη ζωή των ανθρώπων.
  •  Να ερευνήσουν και να πληροφορηθούν για τα επαγγέλματα των ανθρώπων που σχετίζονται με την θάλασσα.
  • Να κατανοήσουν την σημασία της θάλασσας στην τροφική αλυσίδα.
  • Να ανακαλύψουν τη σημασία της στη διαμόρφωση του κλίματος της περιοχής και γενικότερα.
  • Να συλλέξουν πληροφορίες για μύθους, θρύλους και παραδόσεις σχετικά με τη θάλασσα.
  • Να συλλέξουν πληροφορίες για τη χρήση και λειτουργία των ακτών και των λιμανιών.
  • Να κατανοήσουν την έννοια της ρύπανσης των θαλασσών και των ακτών και τις επιπτώσεις της ρύπανσης των θαλασσίων υδάτων.
  • Να εντοπίσουν  και να κατανοήσουν το πρόβλημα των θαλασσών και το ρόλο των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στην αλλοίωση και προστασία της θάλασσας (ανθρώπινη παρέμβαση)
  • Να γίνει αναφορά στα απειλούμενα είδη.

β. Συναισθηματικοί

  • Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος με τη λήψη μέτρων για τη μείωση της ρύπανσης των θαλασσίων υδάτων.
  • Να καλλιεργηθεί η αγάπη και ο θαυμασμός για τη θάλασσα.
  • Να καλλιεργήσουν οικολογική συνείδηση και να διαμορφώσουν αξίες και θετικές στάσεις στα περιβαλλοντικά προβλήματα και αισθήματα αγάπης στον εαυτό τους  και στο περιβάλλον.

γ. Ψυχοκινητικοί

  • Να αναπτύξουν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας.
  • Να μάθουν να συνεργάζονται ομαδικά για ένα κοινό στόχο και να σέβονται ο ένας τον άλλον.
  • Να συμμετέχουν στην έρευνα, συλλογή πληροφοριών, αξιολόγηση, κρίση και παρουσίαση των συμπερασμάτων.
  • Να αναπτύξουν την ικανότητα να εκφράζονται μέσα από παιχνίδια ρόλων, θεατρικό παιχνίδι σχετικά με το θέμα εξερεύνησης.

(Επιλέγουμε στόχους σχετικά με τα υποθέματα του προγράμματος)

5.     Μεθοδολογία του προγράμματος σε σχέση με τον προβλεπόμενο χρόνο, σκοπό  και στόχους του προγράμματος
  • Μέθοδος  project  (ορισμός θέματος, υποθεμάτων, χωρισμός σε ομάδες εργασίας, συγκέντρωση πληροφοριών, επεξεργασία, εξαγωγή συμπερασμάτων, παρουσίαση , αξιολόγηση)
  • Διαθεματική προσέγγιση μέσα από τη γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, έκφραση, δημιουργία.
  • Επίσκεψη πεδίου(παρατήρηση ,συγκέντρωση στοιχείων, δράσεις στο χώρο επίσκεψης)
  • Ενημέρωση ειδικού επιστήμονα
  • Πειραματική μέθοδος
  • Παρουσίαση του προγράμματος με έκθεση κατασκευών, ομαδικών εργασιών, αφισών, θεατρικό δρώμενο κλπ
6.     Πιθανά πεδία σύνδεσης με το αναλυτικό πρόγραμμα

Γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος κλπ.

7.     Προβλεπόμενη συνεργασία με άλλους φορείς ή πρόσωπα

HELMEPA, Λιμένα Θεσσαλονίκης, Ιχθυόσκαλα Ν. Μηχανιώνας κλπ

8.     Προγραμματισμός δραστηριοτήτων

( Χρονική ακολουθία δράσεων )

Αφόρμηση  από το αναλυτικό πρόγραμμα-προβληματισμός και επέκταση σε περιβαλλοντικά θέματα. Καταγραφή προτάσεων.

  • Έναρξη – προβληματισμός από έντυπα – ειδησιογραφία.
  • Επίσκεψη σε παραθαλάσσια περιοχή.
  • Έρευνα σε ομάδες με ανάληψη θεμάτων (διερεύνηση σε βιβλιοθήκες, διαδίκτυο, έντυπα κλπ.).
  • Επίσκεψη –ενημέρωση ειδικού στο σχολείο.
  • Εξαγωγή συμπερασμάτων
  • Παρουσίαση προγράμματος με έκθεση έργων των παιδιών στο σχολείο ή σε άλλο χώρο
  • Θεατρικό δρώμενο κτλ.
9.     Τρόποι αξιολόγησης

 Ερωτηματολόγια, κατασκευές, ζωγραφική, θεατρικό παιχνίδι κλπ.

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ - 2

1.     Γενικό θέμα (τίτλος): Ο καταπράσινος κήπος του σχολείου μας
  • Ο Σχολικός κήπος μας
  • Οι πράσινες γωνιές του Σχολείου μας
  • Ας  ομορφαίνουμε την αυλή μας
  • Φτιάχνουμε την αυλή μας πράσινη
2.     Υποθέματα – Επιμέρους θέματα
  • Γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον του Σχολείου μας (φυτά και ζώα που φιλοξενούνται)
  • Γνωριμία με το έδαφος ( σύσταση, χρησιμότητα)
  • Τρόποι διαμόρφωσης της αυλής (φύτεμα σπόρων, φυτών, δέντρων, λαχανικών κλπ)
  • Καλλιέργεια, ανάπτυξη των φυτών
  • Χρησιμότητα του πράσινου στον αύλειο χώρο του Σχολείου μας
  • Τρόποι προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος του Σχολείου μας

 ( Επιλέγουμε δύο ή τρία υποθέματα ανάλογα με την τάξη μας, την αναγκαιότητα της περιοχής, το ενδιαφέρον των παιδιών)

3.     Προβλεπόμενη έναρξη και διάρκεια του προγράμματος

Το πρόγραμμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να διαρκέσει από δύο μήνες έως το τέλος της χρονιάς

4.     Σκοπός και στόχοι του προγράμματος

α. Γνωστικοί

  • Να κατανοήσουν την έννοια περιβάλλον-οικοσύστημα-περιβαλλοντικά προβλήματα-προστασία του περιβάλλοντος.
  • Να γνωρίσουν τα φυτά, τα λουλούδια, τα δέντρα που θα μπορούσαν να ομορφαίνουν τον αύλειο χώρο.
  • Να μάθουν τον τρόπο ανάπτυξης τους και τη σημασία τους στη ζωή των ανθρώπων, των ζώων και των εντόμων.
  • Να ανακαλύψουν τη σημασία του εδάφους για την ανάπτυξη των φυτών.
  • Να αντιληφτούν ότι έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν στο εγγύτερο περιβάλλον τους , να το διαμορφώσουν και να το προστατεύσουν.
  • Να εξοικειωθούν με τη χρήση εργαλείων και υλικών.

β .Συναισθηματικοί

  • Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τη λειτουργία, την αισθητική και τη χρηστικότητα του χώρου της αυλής ώστε να είναι καθαρός και όμορφος.
  • Να υιοθετήσουν μέτρα προστασίας σχετικά με τη ρύπανση των εδαφών.
  • Να υιοθετήσουν θετικές στάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος.

γ. Ψυχοκινητικοί

  • Να αναπτύξουν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας.
  • Να μάθουν να συνεργάζονται ομαδικά για ένα κοινό στόχο και να σέβονται ο ένας τον άλλον.
  • Να συμμετέχουν στην έρευνα, συλλογή πληροφοριών, αξιολόγηση, κρίση και παρουσίαση των συμπερασμάτων.
  • Να αναπτύξουν την ικανότητα να εκφράζονται μέσα από παιχνίδια ρόλων, θεατρικό παιχνίδι σχετικά με το θέμα εξερεύνησης.

(Επιλέγουμε στόχους σχετικά με τα υποθέματα του προγράμματος)

5.     Μεθοδολογία του προγράμματος σε σχέση μεν προβλεπόμενο χρόνο, σκοπό και στόχους του προγράμματος
  •  Μέθοδος  project  (ορισμός θέματος, υποθεμάτων, χωρισμός σε ομάδες εργασίας, συγκέντρωση πληροφοριών, επεξεργασία, εξαγωγή συμπερασμάτων, παρουσίαση , αξιολόγηση)
  • Διαθεματική προσέγγιση μέσα από τη γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, έκφραση, δημιουργία.
  • Επίσκεψη πεδίου(παρατήρηση ,συγκέντρωση στοιχείων, δράσεις στο χώρο επίσκεψης)
  • Ενημέρωση ειδικού επιστήμονα

 6.     Πιθανά πεδία σύνδεσης με το αναλυτικό  πρόγραμμα

Γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος κλπ

7.     Προβλεπόμενη συνεργασία με άλλους φορείς ή πρόσωπα
  • Επίσκεψη σε θερμοκήπιο , ανθοπωλείο, αγρόκτημα.
  • Ενημέρωση από ειδικό επιστήμονα Γεωπόνο, Αρχιτέκτονα.
  • Επίσκεψη σε έκθεση ζωγραφικής.
8.     Προγραμματισμός δραστηριοτήτων

( Χρονική ακολουθία δράσεων )

  • Έναρξη – προβληματισμός από έντυπα – ειδησιογραφία.
  • Επίσκεψη σε παραθαλάσσια περιοχή.
  • Έρευνα σε ομάδες με ανάληψη θεμάτων (διερεύνηση σε βιβλιοθήκες, διαδίκτυο, έντυπα κλπ.).
  • Επίσκεψη –ενημέρωση ειδικού στο σχολείο.
  • Εξαγωγή συμπερασμάτων
  • Παρουσίαση προγράμματος με έκθεση έργων των παιδιών στο σχολείο ή σε άλλο χώρο
  • Θεατρικό δρώμενο κτλ.
9.     Τρόποι αξιολόγησης

Ερωτηματολόγια, κατασκευές, ζωγραφική, θεατρικό παιχνίδι κλπ.

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ - 3

1.     Γενικό Θέμα (τίτλος):  Ανακύκλωση τώρα
  • Ανακύκλωση τώρα
  • Μαθαίνω να κάνω ανακύκλωση
  • Ο σκουπιδότοπος που έγινε παιδότοπος
  • Ανακυκλώνω – ανακυκλώνεις – ανακυκλώνουμε
  • Τίποτε δεν πάει χαμένο
2.     Υποθέματα -  Επιμέρους Θέματα
  • Ανακύκλωση απορριμμάτων – Διαχείρισή τους.
  • Ανακύκλωση χαρτιού ή αλουμινίου, ή γιαλού ή πλαστικού ή μπαταρίας.
  • Προστασία του περιβάλλοντος μέσα από την ανακύκλωση
  • Οφέλη από την ανακύκλωση.

( Επιλέγουμε δύο ή τρία υποθέματα ανάλογα με την τάξη μας, την αναγκαιότητα της περιοχής, το ενδιαφέρον των παιδιών)

3.     Προβλεπόμενη έναρξη και διάρκεια του Προγράμματος

Το πρόγραμμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να διαρκέσει από δύο μήνες έως το τέλος της χρονιάς

4.     Σκοπός και στόχοι του Προγράμματος

α. Γνωστικοί

  • Να γνωρίσουν τα διαφορά υλικά συσκευασιών και τη δυνατότητα ή μη αποσύνθεσής τους.
  • Να γνωρίσουν τους κινδύνους που ενέχονται στο περιβάλλον από τη συσσώρευση των παραγομένων από τον άνθρωπο απορριμμάτων.
  • Να γνωρίσουν μεθόδους διαχείρισης απορριμμάτων.
  • Να αποκτήσουν γνώσεις για την εκμετάλλευση των απορριμμάτων ως μέσον παραγωγής ενέργειας.
  • Να αποκτήσουν γνώσεις για την ανάπλαση χώρων ταφής απορριμμάτων.

β. Συναισθηματικοί

  • Να συνειδητοποιήσουν την καταστροφή του περιβάλλοντος από τη λειτουργία μη υγιεινής ταφής απορριμμάτων αλλά και τη λειτουργία ανεξέλεγκτων σκουπιδότοπων.
  • Να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές που συντελούν στη μείωση του όγκου των σκουπιδιών.

γ. Ψυχοκινητικοί

  • Να αναπτύξουν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας.
  • Να μάθουν να συνεργάζονται ομαδικά για ένα κοινό στόχο και να σέβονται ο ένας τον άλλον.
  • Να ονομάζουν και να εκτελούν διαδικασίες διαχείρισης απορριμμάτων.
  • Να συμμετέχουν στην έρευνα, συλλογή πληροφοριών, αξιολόγηση, κρίση και παρουσίαση των συμπερασμάτων

(Επιλέγουμε στόχους σχετικά με τα υποθέματα)

5.     Μεθοδολογία του προγράμματος σε σχέση με τον προβλεπόμενο χρόνο, το σκοπό και τους στόχους του προγράμματος
  • Μέθοδος  project  (ορισμός θέματος, υποθεμάτων, χωρισμός σε ομάδες εργασίας, συγκέντρωση πληροφοριών, επεξεργασία, εξαγωγή συμπερασμάτων, παρουσίαση , αξιολόγηση)
  • Διαθεματική προσέγγιση μέσα από τη γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, έκφραση, δημιουργία.
  • Επίσκεψη πεδίου(παρατήρηση ,συγκέντρωση στοιχείων, δράσεις στο χώρο επίσκεψης)
  • Ενημέρωση ειδικού επιστήμονα
  • Πειραματική μέθοδος
  • Παρουσίαση του προγράμματος με έκθεση κατασκευών, ομαδικών εργασιών, αφισών, θεατρικό δρώμενο κλπ
6.     Πιθανά πεδία σύνδεσης με το αναλυτικό πρόγραμμα

      Γλώσσα, μαθηματικά, σπουδή περιβάλλοντος, ιστορία κλπ

7.    Προβλεπόμενη συνεργασία με άλλους φορείς ή πρόσωπα

Επίσκεψη στο σύνδεσμο Ο.Τ.Α. μείζονος Θεσσαλονίκης .

Επίσκεψη στο Οικολογικό Πάρκο Θέρμης.

Ενημέρωση από Οικολόγο – Περιβαλλοντολόγο

8.     Προγραμματισμός  δραστηριοτήτων

(Χρονική ακολουθία των δράσεων)

  • Έναρξη – προβληματισμός από έντυπα – ειδησιογραφία.
  • Επίσκεψη στον χώρο ανάπλασης (Ο.Τ.Α.).
  • Έρευνα σε ομάδες με ανάληψη θεμάτων (διερεύνηση σε βιβλιοθήκες, διαδίκτυο, έντυπα κλπ.).
  • Επίσκεψη –ενημέρωση ειδικού στο σχολείο.
  • Εξαγωγή συμπερασμάτων
  • Παρουσίαση προγράμματος με έκθεση έργων των παιδιών στο σχολείο ή σε άλλο χώρο
  • Θεατρικό δρώμενο κτλ.
9.     Διαδικασία αξιολόγησης του Προγράμματος (τι θα αξιολογηθεί και με ποιο τρόπο)

Ερωτηματολόγια, κατασκευές, θεατρικό δρώμενο.

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ - 4

 

1.     Γενικό θέμα (τίτλος):   Το νερό ,το νερό που κυλά καθαρό.

 

Τίτλοι που μπορούν να δοθούν στο πρόγραμμα: Το νερό και η σημασία του για την ζωή, Για να μην πούμε το νερό νεράκι, Το νερό πηγή ζωής, Το νερό που κυλά καθαρό, Νερό το ευλογημένο κλπ. 

 

2.    Υποθέματα- Επιμέρους θέματα

 

  • Η έννοια του νερού (κύκλος, ιδιότητες, σύσταση κλπ.)
  • Φυσικοί υδάτινοι πόροι και η μορφή τους (πηγές, ποτάμια, λίμνες)
  • Η χρήση του νερού μέσα στο χρόνο (νερό, παράδοση, θρησκεία)
  • Η χρήση του νερού στην καθημερινή μας ζωή
  • Λειψυδρία
  • Ρύπανση  υδάτινων πόρων
  • Προστασία υδάτινων πόρων
  • Tρόποι εξοικονόμησης

 

(Επιλέγουμε δύο ή τρία υποθέματα ανάλογα με την τάξη, τα ενδιαφέροντα των παιδιών, την αναγκαιότητα της περιοχής)

 

3.     Προβλεπόμενη έναρξη και διάρκεια του  προγράμματος

 

Το πρόγραμμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να διαρκέσει από δύο μήνες έως το τέλος της χρονιάς  π.χ. Οκτώβριος-Απρίλιος

 

4.     Σκοπός  και στόχοι του προγράμματος 

 

α. Γνωστικοί

 

  • Να γνωρίσουν τα παιδιά τον κύκλο του νερού στη φύση
  • Να μάθουν τη σύσταση, τις ιδιότητες και τη χρήση του
  • Να γνωρίσουν τα νερά του τόπου μας
  • Να κατανοήσουν την αξία του σε κάθε μορφή ζωής στη γη
  • Να γνωρίσουν τη χρήση του στην καθημερινή μας ζωή και μέσα στο χρόνο
  • Να ερευνήσουν τη σύνδεσή του με τη θρησκεία και τα έθιμα
  • Να προβληματιστούν για την υπερκατανάλωση και τη μόλυνση του νερού

 

β. Συναισθηματικοί:

 

  • Να ευαισθητοποιηθούν για τη χρησιμότητα του νερού
  • Να μάθουν να χρησιμοποιούν το νερό με σύνεση
  • Να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία των υδάτινων πόρων
  • Να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση
  • Να γνωρίσουν τρόπους εξοικονόμησης

 

γ.Ψυχοκινητικοί:

 

  • Να αναπτύξουν σχέσεις επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ τους μέσα από την εργασία ως ομάδα
  • Να αναπτύξουν δεξιότητες έρευνας, συλλογής πληροφοριών, επεξεργασία και παρουσίασης στοιχείων
  • Να γνωρίσουν διάφορες οργανώσεις, φορείς και ανθρώπους που εργάζονται με το θέμα αυτό

 

(Επιλέγουμε στόχους σχετικά με τα υποθέματα του προγράμματος)

 

 5.      Μεθοδολογία του προγράμματος σε σχέση με τον προβλεπόμενο χρόνο, σκοπό και στόχου του προγράμματος.

  • Μέθοδος  progect  (ορισμός θέματος,υποθεμάτων, χωρισμός σε ομάδες εργασίας, συγκέντρωση πληροφοριών, επεξεργασία, εξαγωγή συμπερασμάτων, παρουσίαση , αξιολόγηση)
  • Διαθεματική προσέγγιση μέσα από τη γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, έκφραση, δημιουργία.
  • Έρευνα –Εξαγωγή συμπερασμάτων
  • Επίσκεψη πεδίου(παρατήρηση ,συγκέντρωση στοιχείων, δράσεις στο χώρο επίσκεψης)
  • Ενημέρωση ειδικού επιστήμονα
  • Πειραματική μέθοδος
  • Παρουσίαση του προγράμματος  με θεατρικό δρώμενο, κατασκευή αφίσας, εντύπων, κατασκευών κλπ.
6.     Πιθανά πεδία σύνδεσης με το αναλυτικό πρόγραμμα

 

Γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος, ιστορία  κλπ

 

7.     Προβλεπόμενη συνεργασία με άλλους φορείς ή πρόσωπα

 

     Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Θεσ/νικης

 

    Μουσείο Ύδρευσης, εργοστάσιο εμφιάλωσης  νερού(Σουρωτή),λουτρά Λαγκαδά    κλπ

 

8. Προγραμματισμός  δραστηριοτήτων:

 

    Χρονική ακολουθία των δράσεων:

 

  • Έναρξη – προβληματισμός από έντυπα – ειδησιογραφία.
  • Καταγραφή προτάσεων και δραστηριοτήτων
  • Επίσκεψη στο Μουσείο Ύδρευσης, στο Λαογραφικό, σε ποτάμι της περιοχής κλπ
  • Έρευνα σε ομάδες με ανάληψη θεμάτων (διερεύνηση σε βιβλιοθήκες, διαδίκτυο, έντυπα κλπ.).
  • Επίσκεψη –ενημέρωση ειδικού στο σχολείο.
  • Εξαγωγή συμπερασμάτων
  • Παρουσίαση προγράμματος με έκθεση έργων των παιδιών στο σχολείο ή σε άλλο χώρο
  • Θεατρικό δρώμενο

 

9.     Τρόποι αξιολόγησης

 

    Ερωτηματολόγια, κατασκευές, θεατρικό δρώμενο.