Η Κοινότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης θυμάται….

Εισαγωγή

Στις 23 Γενάρη, στην κατάμεστη αίθουσα του θεάτρου - παρά το τσουχτερό κρύο - στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, πραγματοποιήθηκε στη  Θεσσαλονίκη εκδήλωση, αφιερωμένη στη μνήμη του Κώστα Στυλιάδη, Προέδρου του Παραρτήματος Κεν. Μακεδονίας της ΠΕΕΚΠΕ, μέλους της Π.Ο του ΚΠΕ Ελευθερίου- Κορδελιού, συναδέλφου, συνεργάτη, καινοτόμου δασκάλου και αγαπημένου φίλου.              

Η συγκίνηση στην αίθουσα ήταν έκδηλη, ξεχώρισε η αναφορά μαθητή του και σήμερα γιατρού, προς τον αγαπημένο δάσκαλο, για κάθε δάσκαλο:

Όχι, οι δάσκαλοι δεν θέλουν μνημόσυνα.

Γιατί δεν πεθαίνουν ποτέ. Έτσι σε αποχαιρέτησα.

Τους κουβαλάμε μέσα μας. Δεν μας ανήκουν αποκλειστικά καθώς μοιράζονται. Είναι όμως και προσωπικοί, κατά δικοί μας.

Τους έχουμε εντός μας και μας συντροφεύουν, κυρίως στα δύσκολα.

Ναι στα δύσκολα αγαπητοί μου.

Τότε που η αγωνία και ο φόβος του άγνωστου κυριαρχούν, τότε που ομφαλοσκοπείς στα προβλήματα.

Πρόγραμμα της εκδήλωσης

Πρόεδρος:  Ηλίας Βρυώνης (Γ.Γ. Παραρτήματος & Υπεύθυνος ΚΠΕ Κιλκίς)

1. ΠΕΕΚΠΕ – Κεν. Μακεδονίας:  Νίκα Σοφία (Α΄ Αντιπρόεδρος Παραρτήματος)

2. e- περιοδικό  “για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση”  (Δέσποινα Σουβατζή: Υπεύθυνη Ύλης)

3. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου- Κορδελιού & Βερτίσκου: Γιώργος Υφαντής (μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας του Κ.Π.Ε Ελευθερίου-Κορδελιού)

4. Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Π.Σ.Π.Θ): (Άγγελος Κωνσταντίνου, Συνάδελφος και φίλος)

1. Παναγιώτης Τζιτζής      
2. Θοδωρής Πατζαρτζόγλου

6. «Κλικ, προστάτευσε το» (Αντωνία Δαρδιώτη, Υπεύθυνη Π.Ε Ανατολικής Θες/νίκης και του Δικτύου «Κλίκ»)

7. Ο Κώστας και η φωτογραφία (video: 3^ης Διαδικτυακής Συνάντησης του «δικτύου Κλικ»: Επεξεργασία Δέσποινα Σουβατζή)

1.    ΠΕΕΚΠΕ – Κεν. Μακεδονίας:

Ο Κώστας έγινε μέλος της ΠΕΕΚΠΕ το 1997.

Πρώτη φορά εκλέγεται στη Διοικούσα Επιτροπή του Παραρτήματος το 2007. Τη χρονιά εκείνη γίνεται γραμματέας και ταμίας του παραρτήματος (πρόεδρος Πόπη Παπαδοπούλου).

Το 2009 εκλέγεται Α' αντιπρόεδρος του παραρτήματος και από αυτή τη θέση στηρίζει τις δράσεις και τις αποφάσεις του παραρτήματος.

Το 2011 εκλέγεται πρόεδρος του παραρτήματος

Το 2014 μάλιστα εκλέγεται και στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΠΕΕΚΠΕ, όπου ανέλαβε τα χρέη ταμία της Ένωσης για μία θητεία.

Ο Κώστας ήταν άνθρωπος της δράσης. Οραματιστής αλλά και οργανωτικός. Σε κάθε συνεδρίαση μας προέτρεπε να προτείνουμε νέες δράσεις. Ήθελε το Παράρτημα να είναι ζωντανό, να προσφέρει στους εκπαιδευτικούς και στα μέλη της κοινότητας της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης,  ότι  μπορούσε, σε επιμορφωτικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Υποστήριζε άλλωστε ότι η ΠΕ πρέπει να αναπτυχθεί, ενώ επισήμαινε ότι θα πρέπει να διερευνηθεί ο ρόλος της ΠΕΕΚΠΕ, ώστε να μπορέσει η ΠΕ να μπει σε όλα τα σχολεία. Οραματίζονταν η ΠΕΕΚΠΕ να μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και των νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα σχολεία και οι υποστηρικτικοί θεσμοί σε σχέση με τη διάδοση της ΠΕ.

Διοργανώθηκαν 6 σεμινάρια με διαφορετική θεματολογία για την υποστήριξη των συναδέλφων στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ενώ οργανώθηκαν ή συνδιοργανώθηκαν πάνω από 20 δράσεις περιβαλλοντικού και κοινωνικού περιεχομένου, 4 παρουσιάσεις βιβλίων, 3 Καφέ της Περιβαλλοντικής (συναντήσεις-δράσεις στις οποίες η τέχνη συναντούσε την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση), 7 εκδηλώσεις-ημερίδες σχετικές με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Η κοπή της βασιλόπιτας συνδυαζόταν πάντα με κάποια ξενάγηση, κάποια δράση, κάποια επίσκεψη. Άλλωστε και τα προγράμματα της Περιβαλλοντικής που υλοποιούσε στο σχολείο κατέληγαν πάντα σε κάποια δράση, σε αποτέλεσμα.

Συμμετείχε ενεργά στην οργανωτική επιτροπή 4 συνεδρίων της ΠΕΕΚΠΕ.

Δεν θα μπορούσα βέβαια να μην αναφέρω τις εκδρομές, οι οποίες διοργανώθηκαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας (Γράμμος, Τρίκαλα, στο δασικό χωριό της Ξάνθης), αλλά και σε κοντινούς προορισμούς του Εξωτερικού (Φιλιππούπολη, Κορυτσά, Αδριανούπολη, Οχρίδα), με περιβαλλοντικό ενδιαφέρον.

Ακόμη και στη διάρκεια της καραντίνας και του εγκλεισμού και παρόλα τα προβλήματα υγείας του σχεδίαζε και προσπαθούσε να μην αδρανήσει το παράρτημα της Κεντρικής Μακεδονίας της ΠΕΕΚΠΕ.

Ο Κώστας ήταν άνθρωπος της συνεργασίας, θεωρούσε ότι όλοι οι φορείς πρέπει να συνεργάζονται, ώστε το αποτέλεσμα να είναι το καλύτερο δυνατό. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύχθηκε συνεργασία του Παραρτήματος με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, μέσω της εκπροσώπου του 5ου Διαμερίσματος, για συνεργασίες του παραρτήματος με τον Δήμο και το δημοτικό διαμέρισμα. Επιδίωξε επαφή και συνεργασία με άλλες οργανώσεις, που δραστηριοποιούνται στον τομέα του περιβάλλοντος και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Ο Κώστας ήταν άνθρωπος της καινοτομίας. Όντας ο ίδιος επιμορφωτής στις Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας, πίστευε στη δύναμή τους και την αποτελεσματικότητά τους.

Ήταν κανάλι επικοινωνίας μεταξύ όλων των μελών της κοινότητας.

Πολλά από τα σεμινάρια που διοργανώθηκαν αφορούσαν τις ΤΠΕ, ενώ πάντα είχε το κατάλληλο ψηφιακό εργαλείο για την κατάλληλη δουλειά. Με τις γνώσεις του στον τομέα αυτό υποστήριξε ενεργά τα συνέδρια της ΠΕΕΚΠΕ, το περιοδικό της Ένωσης, το οποίο έγινε πλέον ηλεκτρονικό, την ιστοσελίδα του Παραρτήματος.

Ο Κώστας ήταν άνθρωπος της επικοινωνίας. Οι Τρίτες με την ΠΕΕΚΠΕ, οι οποίες καθιερώθηκαν, είχαν αυτόν τον στόχο. Να συναντιόμαστε την 1^η Τρίτη κάθε μήνα σε ένα καφέ και να συζητάμε, να επικοινωνούμε, να σχεδιάζουμε. Να ερχόμαστε σε επαφή όλα τα μέλη, να γνωριστούμε, να ανταλλάξουμε απόψεις.

Ο Κώστας αγαπούσε πολύ τη νεολαία, τη στήριζε, την άκουγε και μάθαινε από αυτήν. Στο 6^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ στη Θεσσαλονίκη, μάλιστα, διοργανώθηκε στρογγυλό τραπέζι για τους μαθητές και μαθήτριες της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και δόθηκε βήμα στα παιδιά να εκφράσουν τις απόψεις τους, να συμμετέχουν σε γόνιμο διάλογο και να καταθέσουν τις δικές τους εμπειρίες από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Ο Κώστας ήταν άνθρωπος της παρέας. Και αγαπούσε τη συζήτηση, έστω και αν αυτή κατέληγε σε διαφωνία. Ήταν πάντα ανοιχτός σε νέες προτάσεις και ιδέες. Είναι ανάγκη, έλεγε, να αποτελέσουμε τη νέα δύναμη που θα προωθήσει την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο νέο πλαίσιο, να υποστηρίξουμε το περιοδικό, να ανιχνεύσουμε τις νέες τάσεις

Ο Κώστας ήταν ο άνθρωπος της ουσίας στην οποία προσάρμοσε τους ... τύπους.

2. e- περιοδικό: “για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση” peekpemagazine.gr:

Πριν πω για τη σχέση του Κώστα με το περιοδικό, Θα θελα να πω δύο λόγια, για τον ίδιο τον Κώστα…

Ο Κώστας ήταν ένας ωραίος και ξεχωριστός άνθρωπος!!

Η παρουσία του γέμιζε τον χώρο όπου βρισκόταν, ακόμα κι όταν δε μιλούσε… που συνήθως δε μιλούσε….

Δεν ξέρω αν είχε συνείδηση αυτής της επιρροής που ασκούσε η παρουσία του στο χώρο και στον περίγυρο.

Με ότι καταπιάνονταν έψαχνε σχεδόν  την «τελειότητα» … όπως ο ίδιος την αντιλαμβανόταν… Έψαχνε να  δώσει προεκτάσεις ενδιαφέρουσες, πρωτότυπες, αισθητικά καλλιτεχνικές….  και όλες στο τέλος να τις μεταμορφώσει σε μια συλλογική διαδικασία και να  τις «γειώσει»…  σε  χαρά της ζωής, με την παρέα που φτιαχνόταν…

Ο Κώστας ήταν ανοιχτός στις  ιδέες των άλλων και τις στήριζε, ακόμα κι αν με κάποιες  μπορεί να μη συμφωνούσε…

Δεν ήταν «φανατικός», παρότι πολιτικοποιημένος και ως «παιδί» της μεταπολιτευτικής γενιάς που σε μεγάλο βαθμό είχε καλλιεργήσει τη στάση του.. «υπέρ» ή «κατά» στις καταστάσεις…  μια στάση φανατισμού δηλαδή, ο Κώστας.. παρέμενε πάντα νηφάλιος

Διατηρούσε μια στάση αναμονής στις αλλαγές…. προσπαθούσε να βρει τις θετικές προεκτάσεις τους…. ίσως γιατί ήξερε ο ίδιος, ότι κάθε δάσκαλος μπορεί να βρει τρόπο να δώσει πάντα το δικό του στίγμα τη δουλειά του … και να την κάνει ενδιαφέρουσα…

Για το περιοδικό

Δυο χρόνια μετά την Ιδρυτική Συνέλευση της Ένωσης μας (ΠΕΕΚΠΕ), που έγινε στο Βόλο  το 1992, στο  τέλος Συνεδρίου  που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με θέμα:  «Οικολογία και Π.Ε» , δηλαδή το 1994 το Γενάρη, κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού της ΠΕΕΚΠΕ με τίτλο «για την ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝτική εκπαίδευση», από ομάδα εκπαιδευτικών στη Θεσσαλονίκη και διακινείται πανελλαδικά, με στόχο:

• να συσπειρώσει τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων που ασχολούνται με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε)
• να αποτυπώσει τις εμπειρίες των εκπαιδευτικών
• να στηρίξει τους στόχους και τις νέες εκπαιδευτικές πρακτικές της Π.Ε, δηλαδή, τη διαθεματικότητα, τη συνεργατικότητα, τη βιωματικότητα και το αξιακό φορτίο της γνώσης.

Ο Κώστας που έγινε μέλος της Ένωσης ήδη από 1997, πραγματοποιεί στο Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης (ΠΣΠΘ), εξαιρετικά προγράμματα Π.Ε.

Η ενεργή όμως συμμετοχή του στην Ένωση ξεκινάει από το 2007, όταν δίνει συνέντευξη στο περιοδικό, για τη στήλη που άνοιξε τότε με τον τίτλο: «που πατάει και που πηγαίνει η Π.Ε?».

Γιατί όπως είναι γνωστό, η Π.Ε «υιοθετήθηκε» στο εκπαιδευτικό μας σύστημα ως «ένθετη εκπαιδευτική διαδικασία» θα μπορούσαμε να πούμε, διατηρώντας μια «ρευστότητα», ώστε να χαρακτηρίζεται από το ΥΠΕΠΘ πότε ως εκπαιδευτική δραστηριότητα, πότε ως ευέλικτη ζώνη, ως ερευνητικές εργασίες, ενώ ακόμη και σήμερα την εντάξανε στις «εκπαιδευτικές δεξιότητες που θα πρέπει να αποχτηθούν στο σχολείο»… οπότε το ερώτημα παραμένει…

Από τότε ο Κώστας κράτησε μια έγνοια και μια ιδιαίτερη φροντίδα για το περιοδικό…

Γίνεται Γραμματέας στην αρχή στο Παράρτημα Κεν. Μακεδονίας και από το 2011 Πρόεδρος του Παραρτήματος.

Το 2010 με την οικονομική κρίση, είχε μειωθεί η συνδρομή των μελών της ένωσης, όπως και οι χορηγίες που έβρισκε το περιοδικό - από δημόσιους ή άλλους σχετικούς με το περιβάλλον φορείς - και έτσι, λόγω οικονομικής δυσχέρειας σταμάτησε να εκδίδεται το περιοδικό για ενάμιση χρόνο.

Ήταν ευτυχής συγκυρία  όμως, να βρίσκεται τότε ο Κώστας στο Δ.Σ του Παραρτήματος και ως γνώστης και έμπειρος στις νέες τεχνολογίες - αφού δίδασκε Τ.Π.Ε σε σεμινάρια στους συναδέλφους - είχαν αρχίσει δε, να εμφανίζονται και αρκετά ηλεκτρονικά περιοδικά, αποφασίσαμε στηριγμένοι στον Κώστα, να επανασχεδιάσουμε και να επανεκδώσουμε το περιοδικό σε ηλεκτρονική μορφή: peekpemagazine.gr

Ο Κώστας μέλος της Συντακτικής Επιτροπής και στη συνέχεια Υπεύθυνος ηλεκτρονική διαχείρισης και με γνωστή την αγάπη του για τη φωτογραφία, είχε αναλάβει τα εξώφυλλα του περιοδικού και τα leflets για τη διακίνησή του.

Το περιοδικό μας στην επανέκδοση του σε ηλεκτρονική μορφή με τις νέες πια δυνατότητες, βελτιώθηκε κατά πολύ, καθώς και από τη δημιουργία της Ενότητας «Άρθρα με κρίση» με υποστήριξη από Επιστημονική Επιτροπή που συγκροτήθηκε.

Και σήμερα είμαστε εδώ… να μιλάμε για την απώλεια και το κενό που μας άφησε ο Κώστας.

3. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου- Κορδελιού & Βερτίσκου:

Ο Κώστας ξεκίνησε τη θητεία του στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αρχικά από το ΚΠΕ Βερτίσκου όπου υπηρέτησε για δυομισι χρόνια από το Γενάρη του 2008 ως το καλοκαίρι του 2010. Βρέθηκε στο Βερτίσκο μετά από μια δύσκολη για το ΚΠΕ περίοδο με πολλά προβλήματα. Ανέλαβε αναπληρωτής υπεύθυνος και βοήθησε στην εκ νέου οργάνωση του ΚΠΕ, στην ομαλή λειτουργία του και στη δημιουργία νέων προγραμμάτων, εκδόσεων και υλικού προβολής αξιοποιώντας συχνά και τις φωτογραφίες του.

Φυσικά η σχέση του με τα ΚΠΕ είχε ξεκινήσει πολύ παλιότερα, όταν ως εκπαιδευτικός σε σχολεία επεδίωκε να επισκέπτεται τα ΚΠΕ τόσο για εκπαιδευτικά προγράμματα με τους μαθητές του όσο και για επιμορφωτικά σεμινάρια.

Στο ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού (& Βερτίσκου) ήρθε το Γενάρη του 2015. Μάλιστα, καθόσον η θητεία μας έληγε το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, συζητούσαμε το πώς αποφάσισε να αφήσει το σχολείο του (14^ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης), που ήταν δίπλα στο σπίτι του, για να έρθει στο ΚΠΕ για λίγους μήνες. Όμως η θητεία μας δεν έληξε ποτέ, (ακόμα εκεί είμαστε...) και ο Κώστας τελικά πήρε σύνταξη από το ΚΠΕ, μετά από μια περίοδο εξήμιση χρόνων.

Με την άφιξή του έδωσε στο ΚΠΕ μια πολύ σημαντική ώθηση

• με την εμπειρία του (και από το ΚΠΕ Βερτίσκου και κυρίως από τα σχολεία και την υλοποίηση προγραμμάτων),
• με τις γνώσεις του για διάφορα περιβαλλοντικά ζητήματα αλλά και τον τρόπο να τις περνάει στα παιδιά,
• με τις γνώσεις του σχετικά με τις Νέες Τεχνολογίες και την αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία (ήταν άλλωστε και επιμορφωτής για τις ΤΠΕ στα ΚΣΕ).

Στις διεξοδικές συζητήσεις της Παιδαγωγικής Ομάδας για οποιοδήποτε θέμα αφορούσε το έργο του ΚΠΕ, ο Κώστας ήταν ένας γόνιμος συνομιλητής, με πολλές ιδέες και ορθολογική σκέψη. Ανέλυε και υπερασπιζόταν τις απόψεις του, ταυτόχρονα όμως άκουγε τους συνομιλητές του, έβλεπε τη μεγαλύτερη εικόνα και σκεφτόταν πάντα το χρονικό πλαίσιο υλοποίησης της κάθε πρότασης. Στο τέλος βρίσκαμε τις κοινές μας συνισταμένες και προχωρούσαμε μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον.

Συνέβαλε καταλυτικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΚΠΕ. Οργάνωσε

• τη λήψη των email από διαφορετικούς λογαριασμούς ώστε να έρχονται σε έναν λογαριασμό και να έχουμε όλοι πρόσβαση σε αυτόν,
• δημιούργησε drive για διαμοιρασμό αρχείων και αποθήκευση/back up,
• διαδικτυακό ημερολόγιο για ευκολότερο προγραμματισμό,
• ηλεκτρονικούς φακέλους τεκμηρίωσης,
• φόρμες για συλλογή στοιχείων (από σχολεία, επιμορφούμενους κ.ά.)
• αλλά και δημιουργία βεβαιώσεων με αυτοματοποιημένο τρόπο.

Τον συνέπαιρνε να μαθαίνει και να εκμεταλλεύεται τις νέες δυνατότητες που μπορούν να παρέχουν τα διάφορα ψηφιακά εργαλεία. Τόσο για τις δουλειές «γραφείου» όσο – και κυρίως – για την αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική πράξη. Δοκίμαζε νέα ψηφιακά εργαλεία και εφαρμογές, επέλεγε τα καταλληλότερα και ήξερε να τους δίνει νόημα με εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Και όταν τα κατάφερνε, μοίραζε τη γνώση του και στους υπόλοιπους και τα πρότεινε στους εκπαιδευτικούς.

Στο ίδιο πεδίο του πάθους του για τις Νέες Τεχνολογίες εντάσσεται και η αγάπη του και η επιδεξιότητά του να δημιουργεί ιστοσελίδες για τις ανάγκες του έργου του ΚΠΕ. Από μικρές απλές ιστοσελίδες που περιλάμβαναν υλικό σεμιναρίων, μέχρι πολύπλοκους ιστότοπους με το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΠΕ. Ήταν δική του ιδέα να αναρτηθεί όλο το εκπαιδευτικό υλικό του δικτύου «Βιώσιμη πόλη» σε μια ξεχωριστή ιστοσελίδα. Και ανέλαβε με υπομονή, φαντασία και αποτελεσματικότητα τη δημιουργία της. Και το ίδιο έκανε όταν φτιάξαμε το επόμενο εκπαιδευτικό μας υλικό, τα «Εκπαιδευτικά παιχνίδια για την Κλιματική Αλλαγή». Του είμαστε ευγνώμονες για τις άρτιες, καλαίσθητες ιστοσελίδες που διευκολύνουν όλους όσους θέλουν να αξιοποιήσουν αυτό το υλικό.

Δεν είναι τυχαίο ότι με δική του προτροπή από τις αρχές του 2019, ένα χρόνο πριν τον κορωνοϊό, διοργανώσαμε το πρώτο εξ αποστάσεως διαδικτυακό μας σεμινάριο για τα μέλη του δικτύου μας «Βιώσιμη πόλη». Πριν μπει στη ζωή μας το Webex, ο Κώστας είχε βρει το Big Blue Button, το οποίο και είχαμε πληρώσει για να κάνουμε ένα σεμινάριο με 50 maximum τότε συμμετέχοντες. Και το είχαμε επαναλάβει το Δεκέμβριο του 2019.

Όταν προέκυψε η πανδημία και το lockdown, πρότεινε την υλοποίηση διαδικτυακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δημιούργησε το πολύ επιτυχημένο πρόγραμμά μας «Μιλώ για τη γειτονιά μου από απόσταση». Ένα πρόγραμμα που υλοποιούσαμε με μαθητές που βρίσκονταν στο σπίτι τους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και το οποίο σύμφωνα με τους μαθητές και εκπαιδευτικούς ήταν μια φωτεινή αναλαμπή στη δύσκολη περίοδο της τηλεκπαίδευσης. Και στην πορεία δημιουργήσαμε κι άλλα εξ αποστάσεως προγράμματα και φυσικά συνεχίσαμε και τα διαδικτυακά σεμινάρια στηριζόμενοι στη γνώση των τεχνολογιών και τις ιδέες που είχε. 

Ο Κώστας μας έδειξε ουσιαστικά τρόπους να εφαρμόσουμε την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ακόμα και σε τέτοιες έκτακτες συνθήκες. Αυτά τα εφόδια τα κουβαλάμε και θα τα κουβαλάμε μαζί μας ακόμα και μετά την πανδημία, ακόμα και μετά την απουσία του. Να γιατί η προσφορά του είναι σπουδαία!

Στον Κώστα άρεσε πολύ επίσης η ενασχόληση με τη γραφιστική. Τον θυμάμαι να μου λέει ότι αν δεν είχε ακολουθήσει το επάγγελμα του Βιολόγου – εκπαιδευτικού, θα του άρεσε πολύ να ασχοληθεί με τη γραφιστική. Από το ξεκίνημά του λοιπόν στο ΚΠΕ ανέλαβε να επιμελείται τις εκδόσεις του ΚΠΕ και τις αφίσες μας για τις διάφορες εκδηλώσεις. Αναζητούσε νέα μοτίβα, διαφορετικά γραφιστικά στοιχεία, τις φίλτραρε με τη ματιά του φωτογράφου και το αποτέλεσμα ήταν πάντοτε άψογο, επαγγελματικού επιπέδου...

Μια άλλη μεγάλη του αγάπη ήταν η φωτογραφία. Τον θυμόμαστε να κουβαλά πάντα στο σακίδιό του τη φωτογραφική του μηχανή και να μη χάνει την ευκαιρία να τραβήξει φωτογραφίες όταν κάτι του έκανε «κλικ». Πολλές φορές αξιοποιήσαμε φωτογραφίες του σε αφίσες, ιστοσελίδες, υλικό προβολής. Αποτύπωσε σε πολύ όμορφες εικόνες τη λειτουργία του ΚΠΕ κατά τις επισκέψεις σχολείων, σε σεμινάρια, στα μαθητικά συνέδρια του δικτύου «Βιώσιμη πόλη», σε εκδηλώσεις με μαθητές, σε διερευνητικές επισκέψεις για σχεδιασμό νέων προγραμμάτων αλλά και στην καθημερινότητα του ΚΠΕ. Οι φωτογραφίες του πλουτίζουν το αρχείο μας και κυρίως κρατάνε ζωντανές τις στιγμές που περάσαμε μαζί και την ιστορία του ΚΠΕ.

Όταν πριν δυο χρόνια αναζητήσαμε φωτογραφίες με τον Κώστα για να φτιάξουμε ένα λεύκωμα ως δώρο για τη συνταξιοδότησή του, δυσκολευτήκαμε να βρούμε αρκετές στις οποίες να είναι ο ίδιος μέσα. Κυρίως ήταν πίσω από την κάμερα...

Ο Κώστας αγαπούσε επίσης τη δουλειά του εκπαιδευτικού. Ήταν ενθουσιώδης βιολόγος και αφοσιωμένος στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Αγαπούσε τα παιδιά και του άρεσε να βρίσκεται μαζί τους. Χαιρόταν να συμμετέχει στα προγράμματα του ΚΠΕ, στις επισκέψεις των σχολείων. Με την τρυφερή φωνή του και τη μεγάλη διδακτική του εμπειρία και ικανότητα έθετε στα παιδιά κατάλληλα ερωτήματα για να τα κινητοποιήσει και συμπλήρωνε με τις πλούσιες γνώσεις του τα κενά, ώστε να τα οδηγήσει στα ζητούμενα συμπεράσματα.

Συνέβαλε στον εμπλουτισμό των προσφερόμενων προγραμμάτων του ΚΠΕ είτε με νέες εύστοχες δραστηριότητες στα ήδη υπάρχοντα είτε με προτάσεις για νέα προγράμματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η αναμόρφωση των φύλλων εργασίας για το πρόγραμμα «Ενεργός πολίτης στη γειτονιά μου το Ντεπώ» που γίνεται εδώ, στη γειτονιά του Κώστα και τα νέα προγράμματα «Δυο λίμνες, δυο ιστορίες» για τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη και «Κλικ, προστάτευσέ το!».

Στα σεμινάριά μας η συμβολή του ήταν επίσης πολύτιμη, τόσο στο οργανωτικό κομμάτι καθώς με μεθοδικό τρόπο κατέγραφε σε excel τις απαιτούμενες ενέργειες και το χρονοδιάγραμμα και στο τεχνικό κομμάτι όπου διευθετούσε ζητήματα που αφορούσαν τον τεχνικό εξοπλισμό, όσο και στο επιμορφωτικό σκέλος. Ήξερε πώς να δομήσει μια παρουσίαση με απλό και κατανοητό τρόπο, έβρισκε και αξιοποιούσε σύγχρονες πληροφορίες και γνώσεις για τα θέματα που πραγματευόταν και έφτιαχνε πολύ όμορφες αισθητικά παρουσιάσεις, διανθισμένες πολλές φορές με μικροεφαρμογές που κρατούσαν το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ζωηρό.

Ήταν υπέρμαχος των συνεργασιών με άλλα ΚΠΕ, Υπευθύνους Π.Ε. ή Σ.Δ. και άλλους φορείς. Χάρη στον Κώστα το δίκτυό μας «Βιώσιμη πόλη» ταξίδεψε στη Δραπετσώνα, τη Φλώρινα, το Κιλκίς μέσα από αντίστοιχα σεμινάρια και το ΚΠΕ μας συμμετείχε σε πολλές δράσεις με μαθητές που οργάνωναν Υπεύθυνοι Π.Ε. και άλλα ΚΠΕ.

Του άρεσε να καταπιάνεται με ότι απαιτούσε τη χρήση υπολογιστή για το σεμινάριο (φόρμες αιτήσεων, παρουσιάσεις, βεβαιώσεις, email κλπ) αλλά να μην του ζητούσες να συντάξει έγγραφα και να αναλάβει γραφειοκρατικές διαδικασίες. Εκεί απλά προσπαθούσε να το αποφύγει...

Αυτό όμως που δεν απέφευγε καθόλου αλλά τουναντίον αναζητούσε με κάθε ευκαιρία, ήταν να κλείνει κάθε σεμινάριο, συνάντηση, ακόμα και πρόγραμμα στο πεδίο με ένα τσιπουράκι, όπου με χαλαρή διάθεση γινόταν μαζί με τους εκπαιδευτικούς αποτίμηση της δράσης. Βρήκε άξιο και πάντα πρόθυμο συμπαραστάτη τη Νικολέτα και από κόντα και όλους εμάς τους υπόλοιπους και μετέφερε στο ΚΠΕ τη ζεστασιά και το άνοιγμα ψυχής που προσφέρει το να κάθεσαι γύρω από ένα τραπέζι συζητώντας, παρέα με λίγο τσίπουρο και καλούς μεζέδες. Αρκετές φορές το «τσιπουράκι» το οργανώναμε και μέσα στο ΚΠΕ, με τον Κώστα να φέρνει να δοκιμάσουμε το τσίπουρο που έφτιαχνε κάθε χρόνο. Αυτά μας λείπουν τώρα...

Η ηρεμία με την οποία αντιμετώπιζε τα ζητήματα, ακόμα και τα πιο επείγοντα θα μείνει στη μνήμη μας σαν παράδειγμα αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων. Εκεί πάντα είχε μια φωνή απίστευτης για εμάς τους υπόλοιπους ψυχραιμίας, κατευνασμού της έντασης, πραγματισμού και εκλογίκευσης των δεδομένων στη διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων.

Ο Κώστας με την παρουσία του, τις ιδέες του και το έργο του άφησε ένα ξεκάθαρο και βαθύ αποτύπωμα στο ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου. Η δουλειά του και η επίδρασή του συνοδεύει και πλουτίζει τόσο το ΚΠΕ όσο και όλους εμάς που συνεργαστήκαμε μαζί του και γίναμε μια δεύτερη μικρή οικογένεια αυτά τα εξήμισι χρόνια που περάσαμε μαζί.

Κώστα σε ευχαριστούμε για όλα! Σε έχουμε πάντα στο μυαλό μας και στην καρδιά μας...

Χρυσούλα, Νικολέτα, Γιώργος, Γιώργος

Κείμενο: Γιώργος Υφαντής εκ μέρους και με τη συμβολή της Παιδαγωγικής Ομάδας του ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου

4. Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Π.Σ.Π.Θ):

Ο Κώστας που ήρθε ένα πρωί στο σχολείο για να δώσει έδαφος, αλλά και φτερά στις εκπαιδευτικές αναζητήσεις, στην εξωστρέφεια, στην διασύνδεση του σχολείου με τα σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα του τόπου μας, του άλλου τόπου, του πλανήτη.

Με την απόσπαση του στο Π.Σ.Π.Θ. αρχίζει μια διαδρομή κατά βάση περιβαλλοντικών δράσεων, στην οποία επέλεξα  να γίνω συνοδοιπόρος. Δράσεις που πάντα ξεκινούσαν από την επικαιρότητα, αλλά και από φαινόμενα που απασχολούσαν την παγκόσμια κοινωνία. Οι αναζητήσεις αυτές δεν σταματούσαν στον εντοπισμό και στην ανάδειξη τους, δεν αρκούνταν στην θεωρητική τους προσέγγιση προχωρούσαν στο βίωμα περνούσαν στην παρότρυνση για εφαρμογή στο οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον στο σύνολο της μαθητικής κοινότητας με υιοθέτηση καθημερινών πρακτικών εφαρμογών, αλλά και στην αναβίωση και ανατροφοδότηση αποφοίτων του σχολείου για στάσεις και συμπεριφορές στην φρέσκια κοινωνική ζωή τους.

Αυτή η μεγάλη εκπαιδευτική διαδρομή του Κώστα στο Σχολείο μέσα από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κατάφερε να ευαισθητοποιήσει και να συμπαρασύρει πολλούς συναδέλφους, οι οποίοι με τον τρόπο τους και μέσα από το πνεύμα συνεργασίας, που είχε αναπτυχθεί συνέβαλαν τα μέγιστα στην επιτυχία των προγραμμάτων.  Πέτυχε δηλαδή την διαθεματική προσέγγιση μέσω αυτής της εμπλοκής συναδέλφων διαφορετικών ειδικοτήτων, για τις κάθε φορά σύνθετες απαιτήσεις των  προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που σχεδίαζε.  Έτσι  πολλοί, άλλοι σε σταθερή και άλλοι σε περιοδική βάση, κάποιοι παρόντες στη σημερινή εκδήλωση (κ.Λιόλιου, …………) ανάλογα με την διαθεσιμότητα τους και το προσωπικό ενδιαφέρον, συνέβαλαν ουσιαστικά στο τελικό αποτέλεσμα μέσα από τα εικαστικά, την μουσική, την λογοτεχνία, την Ιστορία και Γεωγραφία, τις Φυσικές Επιστήμες, τη Διατροφή, τη Φυσική Αγωγή κ.α.

Μπήκε ήρεμα και «αθόρυβα» σ’αυτό το Σχολείο, δούλεψε και δημιούργησε πρόθυμα και «αθόρυβα» στο Σχολείο, έφυγε το ίδιο «αθόρυβα» αφήνοντας ένα ζεστό χαμόγελο και την ανάγκη της παρουσίας του σ’αυτήν την εκπαιδευτική κοινότητα, μιαν ανάγκη που αγνοούσε και αγνοεί την απουσία του!

Ο Κώστας μια πλατιά ζεστή αγκαλιά στην εκπαιδευτική κοινότητα του Σχολείου, που για μια δεκαετία αγκάλιασε μια γενιά μαθητών που θα την συντροφεύει διαχρονικά!

Είμαι απόλυτα βέβαιος πως ξανασυναντώντας σήμερα τους αγαπημένους μαθητές του θα λάμπει θα χαμογελάει πλατιά!

5. Μαθητές του Κώστα Στυλιάδη στο ΠΣΠΘ:

1. Παναγιώτης Τζιτζής

«Μνήμη και λήθη συνεργάζονται. Η μία δίνει στη άλλη ότι της περισσεύει, ότι της είναι πολύ. Όταν η μνήμη παραφορτωθεί, περνάει τα δεδομένα της στη λήθη. Η λήθη έχει το ανεπιθύμητο. Μέσα σ’ αυτή υπάρχουν αισθήματα και αναμνήσεις που δε μπορεί να καταφάει και τα επιστρέφει στη μνήμη. Υπάρχουν αναμνήσεις που ενοχλούν τη λήθη, γι’ αυτό και ξεχνάμε για λίγο καιρό και μετά οι αναμνήσεις επιστρέφουν. Η λήθη δεν τις αντέχει και τις επιστρέφει στη μνήμη».

Τα λόγια της ποιήτριας σαφή, γεμάτα κατάφαση αποκομμένα από κάθε ίχνος αβεβαιότητας ή δισταγμού. Η μνήμη είναι κάτι το μοναδικό, το ανεκχώρητο. Το καταφύγιο στα δύσκολα αλλά και πόνος ταυτόχρονα για τον αποχωρισμό από κάτι οικείο και αγαπητό ή από κάτι επώδυνο που επανέρχεται και τυραννάει ακόμη.

Μα θα μου πείτε τι σε έπιασε και μιλάς για μνήμες και στεναχώριες;

Λες και μνημόσυνο θα κάνουμε; Για το Δάσκαλο ήρθαμε να μιλήσουμε. Σε αριθμό ενικό όχι μόνο ενικό, και πληθυντικό.

Όχι, οι δάσκαλοι δεν θέλουν μνημόσυνα.

Γιατί δεν πεθαίνουν ποτέ. Έτσι σε αποχαιρέτησα.

Τους κουβαλάμε μέσα μας. Δεν μας ανήκουν αποκλειστικά καθώς μοιράζονται. Είναι όμως και προσωπικοί, κατά δικοί μας.

Τους έχουμε εντός μας και μας συντροφεύουν, κυρίως στα δύσκολα.

Ναι στα δύσκολα αγαπητοί μου.

Τότε που η αγωνία και ο φόβος του άγνωστου κυριαρχούν, τότε που ομφαλοσκοπείς στα προβλήματα.

Ανακαλείς σκέψεις, λέξεις, γεγονότα και συμβουλές που σου χάρισαν απλόχερα και ευεργετικά. Ηχούν στα αυτιά και έρχονται στα μάτια νοερά. Και γεμίζουν χαρά, αισιοδοξία, απάγκιό.

Τα νετρΌνια και τα ηλεκτρΌνια (όπως συνήθιζε να λέει) και όχι νετρόνια και ηλεκτρόνια,

αχ αλήθεια πόσο καιρό έκανα να αντιληφθώ την ταυτοσημία των δύο αυτών λέξεων. Γράφονταν ακριβώς το ίδιο αλλά δεν ήταν.

Αλήθεια όμως ακόμη και ο νοερός συλλαβισμός κατέληγαν στον Στυλιάδη, στην εικόνα του μυστακοφόρου εναλλακτικού καθηγητή με τις χαρακτηριστικές ευμεγέθεις διόπτρες του και το μακρύ επιμελώς ατημέλητο μαλλί και το χαμόγελο.

Το δάσκαλο Στυλιάδη. Τον άνθρωπο που στην εφηβική μου μνήμη είχε αλλά και έχει ταυτιστεί με τη λέξη περιβάλλον.

Ο καθηγητής αυτός αγαπητοί μου δεν έκανε μάθημα μόνο για το αόρατο μικρόκοσμο της διδακτέας ύλης, αλλά για ένα κόσμο που απλώνονταν μπροστά σου.

Τα ιδίως εκφερόμενα μικροσωματίδια ταξίδευαν από την περιορισμένη σχολική τάξη στην απεραντοσύνη της φύσης, στα νερά του Νέστου, στην Κορώνεια και στη Βόλβη, στα πελαγίσια βουνά της Λέσβου, στον αρχοντικό και πλούσιο κόλπο της Γέρας, το πυκνό καστανόδασος της Αγιάσου, στο μοναδικό απολιθωμένο δάσος στο Σίγρι του νησιού, αλλά και στο σφύριγμα του τρένου που διασχίζει με απαράμιλλή βεβαιότητα της σιδηροτροχιάς του, τη θρακική γη στους Τοξότες και τη Σταυρούπολη του Νέστου και της Ξάνθης.

του Εθνικού Πάρκων Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας  ή  του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης καθώς και στοιχεία από την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής όπως η Παλιά Πολή της Ξάνθης ή τα Αρχαία Άβδηρα.

Στους ερωδιούς, στα φλαμίνγκο, στους κορμοράνους, στους  αργυροπελεκάνους του Πόρτου Λάγους αλλά και της γειτόνισσας Κορώνειας.

Στη δημιουργική ανησυχία για τον κίνδυνο που έχουν όλα αυτά να χαθούν μια για πάντα, από την ασύνετη ανθρώπινη παρουσία.

Συνάμα όμως και στην ευθύνη. Ναι στην ευθύνη που έχουμε εμείς, σε πρώτο ενικό και πληθυντικό για τη διάσωση της ομορφιάς του κόσμου γύρω μας. Του κόσμου που βρίσκεται πέρα από τις σελίδες κάποιου σχολικού εγχειριδίου. Αυτήν που δεν προσπαθεί να καταλογίσει αλλά να κατανοήσει και να μοιραστεί ώστε να βρει τη βέλτιστη λύση.

Σκέψεις πρωτόλειες, προβληματισμοί αγνώριστοι για την εφηβική μου αντίληψη, μα πως είναι δυνατόν να έχουμε εμείς ευθύνη για όλα αυτά; Τι θα αλλάξει αν πάω εγώ εκδρομή με το αυτοκίνητο του μπαμπά και όχι με το τρένο; Απαντήσεις σε ερωτήματα που δίπλα στο Στυλιάδη γινόταν βεβαιότητες.

Μα αν δεν ενδιαφερθούμε εμείς, τότε ποιος; Αν δεν φωνάξουμε εμείς για την καταστροφή του περιβάλλοντος της γειτονιάς μας, τότε ποιος;

Αλήθεια όλα αυτά ήταν στη διδακτέα ύλη; Θα δίναμε εξετάσεις; και πως;

Ποιο διαγώνισμα θα είχε

πρώτο θέμα για την Κορώνεια που κινδυνεύει και χάνεται & το ευρωπαϊκό master plan για τη διάσωση του πλούσιου υγροβιότοπου της,

δεύτερο θέμα για τα πουλιά και τα ψάρια που πεθαίνουν από τον ευτροφισμό των ανθρωπίνων αποβλήτων της πόλης μας τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά από εμάς,

τρίτο θέμα τη διαχείριση της ενέργειας που έχει κόστος και αποτύπωμα για το περιβάλλον και τον αδαπάνητο ήλιο που λούζει τη χώρας μας και πάει ανεκμετάλευτος. Ή το θερμαλισμό και τις αστείρευτες δυνατότητες αξιοποίησης για τον άνθρωπο και την κοινωνία

τέταρτο θέμα το ενεργειακό αποτύπωμα των μετακινήσεων, την αγάπη και προτίμηση για το φιλικό προς το περιβάλλον τρένο.

Τα αντι SOS αυτά θέματα μπορεί να μην «έπεσαν» ποτέ σε κάποιο διαγώνισμα του Στυλιάδη ή άλλου καθηγητή, αλλά πέσαμε εμείς πάνω σε αυτά.

Μας ενέπνευσε να πέφτουμε ακόμη.

Δεν ήταν πλέον αδίδακτη ύλη, καθώς,

Γίναμε ερευνητές των προβλημάτων και όχι γνώστες των λύσεών τους.

Ανησυχούμε και διαμαρτυρόμαστε για κάτι καλύτερο όχι ως ακτιβιστές αλλά ως ιδιοκτήτες αυτού που μας ανήκει.

Ταξιδευτές και όχι τουρίστες, παρατηρητές-διαβάτες και όχι απλώς επιβάτες μιας αμαξοστοιχίας

Όλα αυτά ήταν και είναι ο Στυλιάδης για εμάς.

Μέσα από το μάθημα, την έρευνα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις δράσεις, το παιχνίδι, τις εκδρομές, την παρέα, τη φιλία, τη συνεργασία και ομαδική δουλειά, το κοινό τραπέζι που μας χάρισε.

Σε αριθμό ενικό

Σε αριθμό πληθυντικό

Σε τόνο οικείο και γνώριμο, αλλά συνάμα βαθιά ποιητικό και μελωδικό, στης καρδιά μας τ΄ ανοιχτά που λέει και ο ποιητής:

Αιωνία σου η μνήμη Δάσκαλε Στυλιάδη!

Σε ευχαριστούμε!

   2. Θοδωρής Πατζαρτζόγλου

Το σχολικό έτος 2010 – 2011, τις Τετάρτες μετά το μάθημα, γίνονταν οι συναντήσεις μας με την Περιβαλλοντική ομάδα του Πειραματικού με συντονιστή καθηγητή τον κ. Στυλιάδη. Θέμα μας ήταν η κατανάλωση και η διαχείριση της ενέργειας στο σχολείο. Εκεί ακούσαμε πρώτη φορά για την αειφορία, την κλιματική αλλαγή, το οικολογικό αποτύπωμα. Χρειάστηκε να δούμε το σχολείο πέρα από τις αίθουσες διδασκαλίας και τα μαθήματα, τις συνήθειές μας πέρα από αυτό που φαίνεται.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε και η τριήμερη εκδρομή μας στη Φλώρινα, κατά την οποία μπορέσαμε να δούμε το παρασκήνιο της παραγωγής ενέργειας. Επισκεφθήκαμε τον Υδροηλεκτρικό Σταθμό της ΔΕΗ στον Άγρα της Πέλλας, το ΚΠΕ Μελίτης, το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, τα ορυχεία. Παραθέτω από το ημερολόγιο της Περιβαλλοντικής Ομάδας, όπως αυτό έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό του σχολείου: «Η εικόνα ήταν πρωτόγνωρη και εντυπωσιακή, ένα τεράστιο εργοτάξιο σε ένα σεληνιακό τοπίο. Τα παιδιά έμειναν έκθαμβα». Στην Περιβαλλοντική Ομάδα χρωστάμε, λοιπόν, αυτές τις εικόνες, τις πλάκες και τις βόλτες μας, αναμνήσεις που τώρα, συζητώντας με φίλους και συμμαθητές, μάς πάνε βαθιά πίσω στο παρελθόν. Κυρίως, όμως, χρωστάμε μια στάση ζωής και έναν τρόπο σκέψης απέναντι στην καθημερινότητά μας, στο σχολείο και στον πλανήτη μας.

Χρωστάμε, ωστόσο και πιο πρακτικά πράγματα, μιας και οι περισσότεροι μαθητές του '97 κρατούν ακόμη τους λογαριασμούς gmail που δημιούργησαν για τις ανάγκες του μαθήματος της Γεωγραφίας με τον κύριο Στυλιάδη. Ανατρέχοντας σε παλιά μέιλ, αλλά και σε κείμενα του ίδιου, παρατηρεί κανείς την προσπάθεια του να προσαρμόσει τη διδασκαλία και την επικοινωνία με τους μαθητές στις καινούριες, τότε, δυνατότητες του διαδικτύου. Πινέζες σε διαδικτυακούς χάρτες, ηλεκτρονικά κουίζ, εργασίες σε word και powerpoint.

Πολύ αργότερα, όταν οι καθηγητές στο πανεπιστήμιο παραπονιόνταν για τον ψηφιακό αναλφαβητισμό των περισσότερων φοιτητών, καταλάβαμε ότι μερικά πράγματα λανθασμένα τα είχαμε ως δεδομένα.

Ψαχουλεύοντας την ηλεκτρονική μας αλληλογραφία εντόπισα και μια εργασία που μάλλον αγνοούσα την ύπαρξή της. «Διασχίζοντας τον Τάμεση…», μια ημερολογιακή καταγραφή της φανταστικής κρουαζιέρας από την πηγή ως τις εκβολές του ποταμού. Οι πληροφορίες και τα ονόματα, δηλαδή, τα οποία τόσο αγαπάνε τέτοιου είδους μαθήματα γίνονται πλέον βίωμα και άσκηση δημιουργική.

Ίσως, λοιπόν, δεν είναι μόνο οι εικόνες και οι ατάκες που μένουν από το σχολείο και τους δασκάλους μας, αλλά και η ίδια η σχέση μας με τη γνώση, όλα αυτά που υιοθετήσαμε αυτόματα και νομίζουμε πως έχουμε ξεχάσει.

6. «Κλικ, προστάτευσε το»

Κλήθηκα να μιλήσω ως εκπρόσωπος του δικτύου «Κλικ, προστάτευσέ το!», το οποίο τόσο πίστεψε και αγάπησε από την αρχή ο Κώστας Στυλιάδης.

Ο Κώστας μας.

Θα μιλήσω για την συμβολή του σε αυτό από την πρώτη μέρα ίδρυσής του, αλλά και πριν από τη γέννηση της ιδέας του.

Η αγάπη του για τη φωτογραφία και για τη δράση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση τον χαρακτήριζαν. Ο Κώστας ήταν άνθρωπος περισσότερο της δράσης παρά της θεωρίας και γεννούσε συνεχώς ιδέες με έναν σχεδόν παιδικό ενθουσιασμό… Αυτά λοιπόν τα χαρακτηριστικά μαζί με την αγάπη του για τους ανθρώπους, τη φύση και τις εξορμήσεις σε αυτή, ήταν ίσως αυτά που μας ένωσαν σε αυτό το δίκτυο.

Από την 1^η συνεργασία με την Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ στη «Γειτονιά μου μέσα από το φακό μιας κάμερας», δέκα χρόνια πριν, την πρώτη χρονιά που ήρθα στην πόλη και ανέλαβα τη θέση της Υπεύθυνης Π.Ε., ο Κώστας στο 14^ο ΓΕΛ τότε, μπήκε με ενθουσιασμό με την περιβαλλοντική του ομάδα, η οποία και δημιούργησε τότε μία πολύ ευρηματική ταινία με υπέροχες λήψεις των παιδιών από τη γειτονιά του σχολείου του, το Ντεπώ, και ένα θεατρικό δρώμενο με κουστούμια στη βίλα Μπιάνκα…

Όμως δεν στάθηκε μόνο σε αυτό. Ήταν δίπλα σε κάθε ιδέα για τη δράση, στο στήσιμο της 1^ης έκθεσης φωτογραφίας στο Δημαρχείο και έτσι έγινε ο πιο στενός μου συνεργάτης και υποστηρικτής κάθε ιδέας. Εκείνα τα πρώτα χρόνια ήταν σαν να είμαστε μαζί Υπεύθυνοι στο Γραφείο Π.Ε. της ΔΔΕ Αν. Θεσσαλονίκης. Και μακάρι να μπορούσε να είχε γίνει αυτό.

Η αλήθεια είναι ότι πάντοτε μου το «χτυπούσε» πολύ καλοπροαίρετα, ότι του πήρα τη θέση (βρεθήκαμε τυχαία στις συνεντεύξεις…) και το μόνο που τον χαροποιούσε ήταν ότι τουλάχιστον την πήρα εγώ. Είχαμε γνωριστεί στην Κρήτη όταν για δύο συνεχόμενες χρονιές, το 2007 και 2008, εγώ υπηρετούσα στο ΚΠΕ Αρχανών Ηρακλείου και Νεάπολης Λασιθίου αντίστοιχα, μας είχαν επισκεφθεί με τον Άγγελο και την περιβαλλοντική τους ομάδα στο Πειραματικό. Είχε να το λέει θυμάμαι για τα διήμερα που είχαμε στήσει τότε μαζί ειδικά για αυτούς. Βρέθηκα λοιπόν ξαφνικά στη Θεσσαλονίκη μπροστά του στις συνεντεύξεις και από τότε γίναμε αχώριστοι φίλοι και συνεργάτες, ήταν ο μοναδικός σύνδεσμός μου με τον χώρο της Π.Ε. στην πόλη, γνώρισα έτσι και την ΠΕΕΕΚΠΕ Κ. Μακεδονίας και τους αξιόλογους ανθρώπους της.

Ο Κώστας είχε επίσης ένα άλλο χαρακτηριστικό. Ήταν λάτρης της τεχνολογίας και της αισθητικής. Του άρεσε να ασχολείται με τις ώρες δημιουργώντας όλες σχεδόν τις αφίσες του Κλικ και το site του δικτύου. Στον καιρό της πανδημίας, άρρωστος πια, κάθισε και έμαθε νέο πρόγραμμα και έστησε διαδικτυακές εκθέσεις φωτογραφίας και είχε την ιδέα των εξ αποστάσεως εγκαινίων με εικονική επίσκεψη με άβαταρ, αν θυμάστε.

Αγαπούσε πολύ τα παιδιά και ενθουσιαζόταν όταν τους έδινε τον λόγο και τα άκουγε. Παρατηρούσε την εξέλιξή τους στη φωτογραφία όλα αυτά τα χρόνια στις εκθέσεις με πολύ ενδιαφέρον και περηφάνια. Το πίστεψε το δίκτυο αυτό και στα αποτελέσματα που έχει στα παιδιά αλλά και στο κομμάτι των σχέσεων και της σύνδεσης των εκπαιδευτικών του.

Όταν πήγε στο ΚΠΕ Κορδελιού έδωσε αγώνα να πείσει την παιδαγωγική ομάδα (είχαν πολλά και ενδιαφέροντα άλλα πράγματα στις δράσεις τους τότε) και έτσι ξεκίνησε μία πολύτιμη συνεργασία του δικτύου με το ΚΠΕ. Τι δεν κάναμε μαζί… Πιλοτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα μονοήμερο για σχολεία, σεμινάρια εκπαιδευτικών, 2 μαθητικές συναντήσεις στους Κήπους του Πασά με πάνω από 500 παιδιά του δικτύου τη φορά, εκθέσεις και εκδηλώσεις παρουσίασης δράσεων στο τέλος της χρονιάς.

Ο Κώστας στο Κλικ μας ανέβασε σε όλους μας τον πήχη στην αισθητική της φωτογραφίας. Με το χαρακτηριστικό του στυλ και τη φωτογραφική του μηχανή ήταν  μαζί μας σε όλες τις μονοήμερες εξορμήσεις εκπαιδευτικών για φωτογράφηση. Η φωτογραφία του στην αφίσα είναι από μία τέτοια εξόρμηση από τη Λίνα Δουβαντζή, επίσης στενή συνεργάτιδα του δικτύου παρούσα από την 1^η χρονιά του μέχρι σήμερα, που σκέφτηκε και το έκανε με πολλή αγάπη, έτσι όπως τον είδε στο φόντο του ουρανού, ας τον βγάλω μια ωραία φωτογραφία, όλο αυτός μας βγάζει!!!!!!!!!

Ανέβαζε τις φωτογραφίες του στην ομάδα στο fb και στους ειδικούς συνδέσμους που δημιουργούσαμε μετά από κάθε δράση και μας έδειχνε τον κόσμο πιο όμορφο μέσα από τη ματιά του. Ήταν πραγματικά πηγή έμπνευσης και μας παρέσυρε να βγάζουμε όλο και καλύτερες φωτογραφίες με την καλοπροαίρετη κριτική του. Μας επιμόρφωσε ουκ ολίγες φορές σε θέματα λήψης αλλά και επεξεργασίας εικόνας (στην οποία έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα). Ήταν όλα τα χρόνια κριτής των φωτογραφιών των παιδιών και των εκπαιδευτικών και φυσικά παρών με πολύ μεγάλη χαρά όταν δίναμε τους επαίνους στις τελετές βράβευσης.

Περάσαμε πολύ όμορφες ζωντανές στιγμές δημιουργίας, ενθουσιασμού, διαφωνιών όλα αυτά τα χρόνια. Είχε ισχυρή προσωπικότητα και φυσικά ισχυρή άποψη. Ήταν ανοιχτός σε κάθε καινοτομία, αλλά πάντα είχε να πει κάτι, δεν ζούσε αν δεν διαφωνούσε…

Ο Κώστας ήταν η ψυχή στις παρέες. Πίστευε στις παρέες εκπαιδευτικών που δημιουργούν σιγά σιγά μέσα από τις σχέσεις τους κοινότητες μάθησης. Μαζί δημιουργήσαμε την πρώτη παρέα-κοινότητα εκπαιδευτικών σε ένα σεμινάριο μεικτής επιμόρφωσης που διοργανώσαμε μαζί με την ΠΕΕΚΠΕ και τη Λένα Ρώσιου από το Πειραματικό, το «Διαδικτυωθείτε περιβαλλοντικά» το 2013-14. Ήταν ένα σεμινάριο πολύ μπροστά για την εποχή του και το θυμηθήκαμε πολλές φορές στην πανδημία γιατί όλα αυτά που δείξαμε τότε κράτησαν την Π.Ε. και τις περιβαλλοντικές ομάδες ζωντανές στους δύσκολους καιρούς. Αυτή η παρέα τότε ήταν και ο πυρήνας, η μαγιά που συνέχισε και στο Κλικ μετά. Πολλά τσίπουρα, πολλοί καφέδες, άπειρες συζητήσεις ειδικά στο καφενείο «Ωραίο Ντεπώ» όταν άνοιξε, που πάντα γεννούσαν νέες ιδέες…

Το ενδιαφέρον του για το δίκτυο φάνηκε ακόμη περισσότερο όταν ανήμπορος πια να συμμετέχει στις εξορμήσεις μας και στις δράσεις μας, πέρσι, ρωτούσε πάντα για αυτές, ζήλευε λιγάκι και χαιρόταν για όλα όσα κάνουμε. Ταξίδευε με το μυαλό του μαζί μας. Ακόμη και στην τελευταία συνάντηση αποχαιρετισμού για καλοκαίρι, λίγες μέρες πριν μας αφήσει τον Ιούλιο, ρωτούσε για αυτήν στο φίλο του τον Θόδωρο… Ήταν και θα είναι πάντα μαζί μας σε ό,τι κάνουμε.

Ο Κώστας στο Κλικ με το ήθος και το εκτόπισμά του ήταν σαν τα βουνά στη φύση. Όχι σαν τα βουνά της Κρήτης, με τις οξύληκτες κορυφές, τις απόκρημνες πλαγιές, και την ξεραΐλα… αλλά σαν τα βουνά της Μακεδονίας, τα στρογγυλεμένα και φιλικά, τα δασωμένα με τις πηγές και τα ρυάκια, που ξεδιψάς με γάργαρο νερό. Σταθερή αξία, σταθερή παρουσία, δύναμη, όγκος, πραότητα, συμβουλές, χιούμορ, όμορφη ματιά, ευγένεια και μία ηρεμία που πήγαζε από μέσα του και εκδηλωνόταν στο ηχόχρωμα της φωνής του.

Και όπως τα βουνά θα είναι πάντα εδώ.

7. Ο Κώστας και η φωτογραφία

Video:  3^ης Διαδικτυακής Συνάντησης του «δικτύου Κλικ» (επεξεργασία Δέσποινα Σουβατζή)

Μπορείτε νε δείτε το video εδώ