«η διαρκής ανάγκη… ανα -προσανατολισμών»

Η συζήτηση που ξεκίνησε στο 6^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ, για τη σχέση των Φυσικών Επιστημών με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, συνεχίζεται και σε αυτό το τεύχος, με το άρθρο της Βασιλικής Παπαδημητρίου: “Κοινωνική διάσταση στις Φυσικές Επιστήμες του σχολείου και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση”. Στο άρθρο αναδεικνύεται και επιβεβαιώνεται μέσα από την προσέγγιση των αναλυτικών προγραμμάτων (STS), των δικτύων, καθώς επίσης και των συζητήσεων και των αντιπαραθέσεων που αναπτύχτηκαν  από τη δεκαετία του 80 και μέχρι σήμερα, η ανάγκη σύνδεσης της επιστημονικής γνώσης, με κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα της καθημερινής ζωής. Αυτή η ανάγκη, υπερβαίνει τη μονοδιάστατη τεχνοκρατική θεώρηση της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον του, όπως δίνεται έμφαση στην ακαδημαϊκού επιστημονικού χαρακτήρα γνώση των Φυσικών Επιστημών, στην εκπαίδευση

Στον αναπροσανατολισμό της λειτουργίας ολόκληρου του σχολείου, προς ένα αειφόρο σχολείο, δεμένο με την τοπική κοινότητα, αναφέρεται και ο  Δημήτρης Καλαϊτζίδης, εκτιμώντας σε άρθρο του, τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για το «Βραβείο του Αειφόρου σχολείου». Επιχειρεί την αποτίμηση των δράσεων που ανέπτυξαν τα σχολεία που συμμετείχαν, με βάσει παιδαγωγικούς, κοινωνικούς, οργανωτικούς και περιβαλλοντικούς δείκτες και καταλήγει στον καθοριστικό ρόλο που έχουν να παίξουν οι Διευθυντές των Σχολείων, στις επιδιωκόμενες αλλαγές.

Η σύγχυση της πολύπλευρης κρίσης που βιώνουμε,  που παράγει  και  κρίση εμπιστοσύνης στο μέλλον, δημιουργεί και την ανάγκη αναζήτησης νέων προσανατολισμών, με το βλέμμα πολλές φορές γυρισμένο σε βεβαιότητες του παρελθόντος, που έμειναν ανεκπλήρωτες. Ο Γιώργος Μπλιώνης σε άρθρο του, αναζητώντας το ιστορικό βάθος της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης μέσα σε «τοπικά» δεδομένα, βρίσκει αναφορές στα ριζοσπαστικά παραδείγματα εκπαιδευτικής πρακτικής φωτισμένων δασκάλων της προοδευτικής παιδαγωγικής κίνησης του μεσοπολέμου, στην Ελλάδα.  Αντίστοιχα η Ιωάννα Μικρογιαννάκη προσπαθεί να ανιχνεύσει τη σχέση της Κριτικής παιδαγωγικής, με την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία, κυρίως μέσα από τις μεθοδολογικές της πρακτικές  και καταλήγει στις προτάσεις της, σε σκέψεις του Freire από τις "Δέκα Επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν". Και στα δύο κείμενα, προβάλλεται έντονα ο στόχος της  υιοθέτησης χειραφετιτικών διαδικασιών στο σχολείο, για την ανάπτυξη της κριτικής κατανόησης της πραγματικότητας που βιώνουν τόσο οι μαθητές, όσο και οι δάσκαλοι τους και έχει ανάγκη μετασχηματισμού και ουσιαστικών αλλαγών.

Επειδή η μελέτη όλων των περιβαλλοντικών ζητημάτων, από τη φύση της είναι  δεμένη, τόσο με τον χώρο, όσο και με τον χρόνο, στις Ενότητες: "Π.Ε στο σχολείο" και "Κ.Π.Ε  και Κέντρα δια βίου μάθησης", τα κείμενα των: Αντωνίας Δαρδιώτη & Νίκου Μερούση καθώς και του ΚΠΕ – Ελευθερίου Κορδελιού και Βερτίσκου, αφορούν στη σχέση των μαθητών και των πολιτών με τη γειτονιά τους, ενώ τα κείμενα των: Τζένης Κοψαχείλη και Δήμητρας Προεστοπούλου, του Κώστα Γιαπουντζή και της Νικολέττας Μαντζιάρα είναι επικεντρωμένα σε ζητήματα ανακύκλωσης, που αφορούν, τόσο στα θέματα της κατανάλωσης όσο και  σε αυτά της ρύπανσης.

Στην Ενότητα: "Τ.Π.Ε και Π.Ε" με τα κείμενα: "Διαδικτυωθείτε… περιβαλλοντικά”… των Αντωνία Δαρδιώτη, Κώστα Στυλιάδη και  Λένας Ρώσσιου, καθώς και στην παρουσίαση της “Πύλης Παιδαγωγικού Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστήμιου Αιγαίου”, από το Γιάννη Οργανόπουλο, εξοικειωνόμαστε με τη δυνατότητα, οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας να αποτελέσουν εργαλείο συνεργασίας, επικοινωνίας και συμμετοχής, στα προγράμματα της  Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Τέλος μέσα στη λαίλαπα της βαθειάς κρίσης και της εμπορευματοποίησης κάθε φυσικού πόρου, επιχειρείται ακόμη και η ιδιωτικοποίηση κάθε δημόσιου αγαθού, όπως αυτή του νερού. Στο ζήτημα αυτό, αναφέρεται ο Κώστας Νικολάου στο άρθρο του: “Το νερό στον κόσμο: Κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα;” ενώ θέλοντας να δώσει ένα παράθυρο ελπίδας, αναφέρεται στην «κίνηση 136» στη Θεσσαλονίκη, ως παράδειγμα συνεργατικής διαχείρισης, στο δεύτερο άρθρο του: "Η δυνατότητα συνεργατικής διαχείρισης της ύδρευσης-αποχέτευσης. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης".

Αντίστοιχα, παρακολουθώντας τα ιστορικά δεδομένα στην υδροδότηση της πόλης της Θεσσαλονίκης,  από το κείμενο του Βασίλη Μέλφου, αντιλαμβανόμαστε τις τεράστιες «ασυνέχειες» που έχουν δημιουργηθεί στη ζωή μας, από τις "ανεξέλεγκτες" επιλογές στη σχέση μας με την φύση.