«Σχολείο Ανοιχτό στην Κοινωνία – Ενεργός Πολίτης στο Δήμο Παύλου Μελά»

Η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της σύζευξης των καινοτόμων Προγραμμάτων ΠΕ που εκπονούνται στις σχολικές μονάδες με τις ανάγκες και προτεραιότητες των δήμων προχώρησε στις αρχές του σχολικού έτους 2016-2017 στην ίδρυση του Τοπικού  Θεματικού Δικτύου Π.Ε  

«Σ χ ο λ ε ί ο    Α ν ο ι χ τ ό   στην  Κ ο ι ν ω ν ί α –

Ε ν ε ρ γ ό ς  Π ο λ ί τ η ς   στο  Δ ή μ ο   Π α ύ λ ο υ  Μ ε λ ά»

για τις σχολικές μονάδες του δήμου τα σχολικά έτη 2016-2017 και 2017-2018.

Το Τοπικό Θεματικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: «Σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία - Ενεργός πολίτης στο Δήμο Παύλου Μελά» ιδρύθηκε από το Γραφείο Περιβαλλοντικής Αγωγής της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης (αριθ. πρωτ.: 14406/24-10-2016 απόφαση του Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης) σε συνεργασία με το αντίστοιχο Γραφείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, τον Δήμο Παύλου Μελά (Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος, Ανακύκλωσης & Πρασίνου και Αντιδημαρχία Παιδείας και Πολιτισμού), το Κ.Π.Ε. Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου και Φορείς του Δήμου Παύλου Μελά, σε μια προσπάθεια να δοθεί έμφαση στις αξίες της αειφορίας και την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης, ήδη από τα πρώτα στάδια εκπαίδευσης των μαθητών/τριών.

Το σκεπτικό ανάπτυξης του Δικτύου ήταν η υπάρχουσα κατάσταση και τα προβλήματα που συνθέτουν το πάζλ του δήμου με κρίσιμα ζητήματα την διαχείριση των απορριμμάτων, τους υποβαθμισμένους ελεύθερους χώρους και τις σχολικές αυλές και κυρίως το ενδιαφέρον του δήμου για μείωση του όγκου των απορριμμάτων, προώθηση της ανακύκλωσης στα σχολεία & τις οικογένειες των δημοτών μέσω των μαθητών-αυριανών πολιτών, προστασία του αστικού πράσινου και αειφορική διαχείριση (διαμόρφωση, προστασία) των ελεύθερων χώρων για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Σκοπός του Δικτύου ήταν να γίνει πεδίο συνεργασίας και εκπαίδευσης για την ανάπτυξη του ενεργού πολίτη με αειφόρο συνείδηση, που νοιάζεται και δρα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του περιβάλλοντός του. Βασική επιδίωξη ήταν να δημιουργηθεί ένα δίκτυο σχολικών μονάδων και συνεργαζομένων φορέων, το οποίο θα αποτελεί πυρήνα εμπλοκής της σχολικής κοινότητας σε θέματα που αφορούν το άμεσο και τοπικό περιβάλλον στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφορία, με όραμα ένα σχολείο ανοιχτό στην τοπική κοινωνία, που αφουγκράζεται τις ανάγκες της και αξιοποιεί τις δυνάμεις της για ένα πιο βιώσιμο μέλλον, προετοιμάζοντας τους περιβαλλοντικά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένους και υπεύθυνους ενεργούς πολίτες.

Στους στόχους του Τοπικού Θεματικού Δικτύου περιλαμβάνονται η αναβάθμιση του σχολικού και τοπικού περιβάλλοντος, η αξιοποίηση-διατήρηση-προστασία του αστικού πράσινου και των ελεύθερων χώρων του δήμου, η ενίσχυση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των μαθητών και των πολιτών στο κρίσιμο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, το πρασίνισμα των σχολείων και της τοπικής κοινότητας, η ανάπτυξη κοινωνικής συμμετοχής και συλλογικής δράσης, η συνεργασία εκπαιδευτικών, μαθητών, γονιών, εμπλεκόμενων ομάδων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στους συνεργαζόμενους Φορείς με τη Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης-Γραφείο Περιβαλλοντικής, τη Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης-Γραφείο Περιβαλλοντικής,  το ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού, την Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος-Ανακύκλωσης-Πρασίνου Δήμου Παύλου Μελά και την Αντιδημαρχία Παιδείας Πολιτισμού συγκαταλέγονται ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης, ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος «Φίλοι του Δάσους», ο Περιβαλλοντικός Οικολογικός Σύλλογος Ευκαρπίας, η εθελοντική ομάδα νέων «ΠΕΣ το Δυτικά» & Περιαστικοί Καλλιεργητές Καρατάσιου, η Εναλλακτική Κοινότητα ΠΕΛΙΤΙ, ο Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Καρατάσιου, το 3^ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων Παύλου Μελά, η ΠΡΟΤΕΚΤΑ Παύλου Μελά, το 7^ο Σύστημα Αεροπροσκόπων Μετεώρων, η Ένωση Πολιτών Μετέωρα, η Ένωση Συλλόγων Γονέων Δήμου Παύλου Μελά, Ειδικοί επιστήμονες και άλλοι φορείς.

Η ανταπόκριση των σχολικών μονάδων και η συμμετοχή τους στο Τοπικό θεματικό Δίκτυο ήταν μεγάλη. Στην συλλογική προσπάθεια μετείχαν δεκάδες σχολικές μονάδες, εκατοντάδες εκπαιδευτικοί, χιλιάδες μαθητές. Στα πλαίσια του Τοπικού Δικτύου ήρθαν κοντά και συνεργάστηκαν εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες, γονείς, Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενισχύθηκαν οι σχολικές κοινότητες σε συμμετοχικές  δράσεις με τις τοπικές κοινωνίες για τη διαχείριση του τοπικού περιβάλλοντος και η προσπάθεια συνεχίζεται.

Σήμερα στον τρίτο (3) χρόνο λειτουργίας του το Τοπικό Θεματικό Δίκτυο έχει κινητοποιήσει εκπαιδευτική κοινότητα και τοπική κοινωνία σε θέματα προστασίας και αναβάθμισης του τοπικού περιβάλλοντος, κοινωνικής συμμετοχής, αλληλεγγύης έχοντας να επιδείξει δράσεις, που αφορούν στη διαχείριση απορριμμάτων - ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή σε σχολικές μονάδες του Δήμου Παύλου Μελά, στην αειφόρο διαχείριση των ελεύθερων χώρων του Δήμο (γειτονιές των σχολείων, αστικό πράσινο, βελτίωση του τοπικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής) και ανάκτηση των πρώην στρατοπέδων ως χώρων πρασίνου, πολιτισμού και αναψυχής, στους σχολικούς λαχανόκηπους-βοτανόκηπους (δημιουργία, συντήρηση, διατήρησή τους σε συνεργασία με φορείς, γονείς, εκπαιδευτικούς) και τον εθελοντισμό (αγορά αναπηρικών αμαξιδίων, υποστήριξη του Ογκολογικού Παιδιατρικού τμήματος του Ιπποκρατείου Γ.Ν.Θ., υλικοτεχνική βοήθεια στο σχολείο της Ίμβρου κ.ά.).

Ακολουθώντας τη μεθοδολογία της βιωματικής προσέγγισης, την ομαδική εργασία, το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, την επικοινωνία και ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των συνεργαζόμενων σχολείων, το Δίκτυο κατάφερε να συνδεθεί με την κοινωνική πραγματικότητα και το «κοινωνικό γίγνεσθαι», επικοινωνώντας τις δράσεις του σε Εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με διάχυση μηνυμάτων στην τοπική κοινωνία και επαφή όλων των συμμετεχόντων. Κορύφωση των δράσεων αποτελεί το 1^ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο «Περιβάλλον-Σχολείο-Κοινωνία» του Τοπικού Θεματικού Δικτύου «Σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία - Ενεργός πολίτης στο Δήμο Παύλου Μελά, που έλαβε χώρα στις 5 Νοεμβρίου με μεγάλη συμμετοχή σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του δήμου, εκπαιδευτικών, φορέων και πολιτών.

Η εμπλοκή στο Τοπικό θεματικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ενεργοποίησε βελτιωτικές αλλαγές σε σχολικές μονάδες και την ευρύτερη τοπική κοινότητα. Οι σχολικές μονάδες άνοιξαν τις «πόρτες» τους στον έξω κόσμο & έκαναν δυναμική την παρουσία τους στη τοπική κοινωνία ξεφεύγοντας από τον τυπικό εκπαιδευτικό μόνο ρόλο τους, με εκπαιδευτικούς, μαθητές/τριες και γονείς να συνεργάζονται σε συλλογικές δράσεις, που συνδέονται με τη ζωή της σχολικής και τοπικής κοινότητας, να αποφασίσουν και εφαρμόζουν πρακτικές αειφορικής διαχείρισης του περιβάλλοντος στο σχολείο, στο σπίτι, στη γειτονιά, στον τόπο τους.

Η ικανοποίηση των σχολείων από τη συμμετοχή τους στο δίκτυο υπήρξε μεγάλη με τα οφέλη από τη λειτουργία του να συνοψίζονται στην 1) ενίσχυση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μαθητών/τριών, ώστε να λειτουργήσει ανατροφοδοτικά τόσο στον οικογενειακό, όσο και τον κοινωνικό τους περίγυρο και σταδιακή εξέλιξή τους σε περιβαλλοντικά ευαίσθητους ενήλικες, που μεριμνούν και ενδιαφέρονται για το περιβάλλον τους 2) ευαισθητοποίηση σε θέματα βιωσιμότητας του περιβάλλοντος (διαμόρφωση θετικών συμπεριφορών απέναντι στην ανακύκλωση, υιοθέτηση ανάλογων πρακτικών) 3) προώθηση της συμμετοχής σε κοινές δράσεις με συνεργασία μαθητών/τριών, γονιών, εκπαιδευτικών, τοπικής κοινωνίας, φορέων, εθελοντών, εμπλεκόμενων ομάδων για τη βελτίωση του σχολικού και τοπικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Η αξιολόγηση του Τοπικού Δικτύου και η ανατροφοδότηση από μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς ήταν ιδιαιτέρως θετική, φανερώνει την επιτυχημένη λειτουργία του και αναδεικνύει μια πολλά υποσχόμενη δράση βιωματικής και συνεργατικής μάθησης, κοινωνικής συνοχής, ενδυνάμωσης της αλληλεγγύης, συμμετοχικής δράσης και σταδιακής διαμόρφωσης μαθητών/τριών περιβαλλοντικά και κοινωνικά εγγράμματων, στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό στην εποχή της κρίσης, που βιώνουμε.

Συνοψίζοντας, το Τοπικό Θεματικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία - Ενεργός πολίτης στο Δήμο Παύλου Μελά», προϊόν συνεργασίας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα συμπόρευσης της σχολικής κοινότητας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την πεποίθηση ότι τέτοιες δράσεις προάγουν την Εκπαίδευση για την Αειφορία & διαμορφώνουν την συνείδηση του «ενεργού πολίτη» προσβλέπουμε στην συνέχεια των δράσεων του Τοπικού θεματικού Δικτύου στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας, διεύρυνση της δυναμικής του και στην καλύτερη σύνδεσή του με τις ανάγκες των σχολικών μονάδων για αμεσότερα αποτελέσματα και καλύτερες συνεργασίες, που θα βγάλουν κερδισμένους όλους όσους ενεργά εμπλέκονται και πάνω από όλα τον άνθρωπο και την κοινωνία.

 Βίκυ Ιππέκη, M.ed. ΤΕΠΑΕ (Α.Π.Θ.),  είναι Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Π.Ε  Δυτικής Θεσσαλονίκης